De onderwijsexceptie in de Auteurswet zorgt ervoor dat sommige strenge bepalingen uit het auteursrecht niet gelden als een school een auteursrechtelijk beschermd werk gebruikt. De hoofdregel is dat het voor onderwijsdoeleinden is toegestaan om een kort gedeelte van auteursrechtelijk beschermd werk te gebruiken. Voor dit gebruik is geen toestemming van de rechthebbende nodig, maar de school moet wel een redelijke vergoeding betalen.
Gebruik voor onderwijsdoeleinden
Met onderwijsdoeleinden wordt bedoeld dat het gebruik plaatsvindt in of ten behoeve van de lessen. Het gebruik maakt dus onderdeel uit van het leerplan en dient een educatief doel. Het kopiëren van een paragraaf uit een boek voor gebruik in de klas is bijvoorbeeld toegestaan, maar het overnemen van een foto om de klassenwebsite op te leuken niet. Dit dient namelijk geen educatief doel.
Vergoeding auteurs en onderwijsexceptie
Door de onderwijsexceptie kunnen onderwijsinstellingen zonder toestemming gebruikmaken van korte gedeelten uit werk waarop auteursrecht rust. Voorwaarde is wel dat de auteur een redelijke vergoeding krijgt voor het gebruik van zijn werk. Om scholen te ontlasten van de taak dit zelf te moeten regelen met elke auteur, hebben de PO-Raad en VO-raad voor het primair onderwijs en voortgezet onderwijs afspraken gemaakt met vertegenwoordigers van de auteurs. Deze regelingen worden ook wel repro-, afkoop- of onderwijsregeling genoemd.
Welke organisaties vertegenwoordigen de auteurs?
Onderstaande organisaties komen op voor de belangen van auteurs:
- Reprorecht incasseert vergoedingen voor het gebruik van informatie uit boeken, tijdschriften, kranten en andere publicaties.
- Stichting PRO behartigt de belangen van uitgevers en de door hun vertegenwoordigde auteurs, en int vergoedingen bij hogescholen en universiteiten die auteursrechtelijk beschermde materialen willen opnemen in elo’s en onderwijspublicaties zoals readers.
- Buma/Stemra is de auteursrechtenorganisatie van muziekauteurs en muziekuitgevers in Nederland. De organisatie vertegenwoordigt ook de belangen van ruim 25.000 aangesloten componisten, tekstschrijvers en uitgevers.
- Sena regelt de rechten van muzikanten en producenten. Zij krijgen een vergoeding als hun muziek in het openbaar gedraaid wordt.
- Videma vertegenwoordigt het collectief van tv-producenten en omroepen en regelt de vergoedingen om tv-beelden te vertonen in de klas.
- Filmservice vertegenwoordigt filmproducenten en verleent namens hen de vereiste toestemming om films te mogen vertonen.
Bekijk alle antwoorden op veelgestelde vragen
Dit is één van de artikelen in een reeks die Kennisnet tot stand brengt met de PO-Raad. Bekijk het overzicht van alle artikelen uit de serie ‘Vraag & antwoord’.