• Praktijkvoorbeeld
• |
• Beleid en organisatie
• |
• po
• vo
• mbo

Online kwaliteitssysteem zorgt voor focus en rust in de school

Sinds de oprichting in 1953 is Snijders Kindcentrum een vernieuwingsschool. Nieuwe ontwikkelingen worden gretig omarmd door MT en teamleden. De neiging om te veel te willen, ligt dan op de loer. Een kwaliteitssysteem helpt om focus aan te brengen in activiteiten, met de visie en ambitie van de school als fundament. "Het quality board geeft mij mentale rust: alles wat nog moet gebeuren, staat daar. Daar heb ik geen veertig geeltjes voor nodig.”

Door Frans Schouwenburg, Jeroen van den Nieuwenhuizen

8 februari 2024

8 minuten lezen

De afgelopen jaren waren niet de makkelijkste voor Kindcentrum Snijders. In 2019 verhuisde de Rijswijkse school naar een multifunctionele accommodatie waar 4- tot 12-jarigen naar school en BSO gaan. Het personeel had nog niet eens de tijd gehad om zijn draai te vinden op de nieuwe locatie toen corona uitbrak. En dat terwijl er zoveel te doen was. De school had op personeel vlak een pittige periode achter de rug. “Er kwam in die tijd veel op ons af”, haalt directeur Ivan Trouwborst terug. “We moesten het team weer in balans zien te krijgen. Onze neiging is om enthousiast te gaan rennen met ontwikkelingen die op ons afkomen. De nieuwbouw was er één van, net als corona. Ik zag dat zij helemaal geen ruimte meer hadden voor nieuwe dingen.” 

Focus aanbrengen, dat was nodig. Maar hoe dan? Samen met het MT besloot Ivan om terug te gaan naar de basis: de visie van de school. “Maar die visie moet wel doorleefd worden, anders heeft die geen waarde. We hebben toen als MT een statement geschreven, afgeleid van de visie. Daarin hebben we alle elementen beschreven die nodig zijn om de visie uit te voeren in school. Vervolgens zijn er uitvoeringsplannen gemaakt; eerst op het niveau van het MT en het Kindcentrum, daarna doorvertalingen daarvan voor de units: startbouw, onderbouw, middenbouw en bovenbouw.” 

Quality board

Goede plannen maken is één ding. Maar hoe zorg je ervoor dat de plannen ook tot uitvoering komen? Hiervoor bood het quality board houvast, een online systeem dat speciaal voor de overkoepelende scholenstichting werd ontwikkeld. Middenbouwleerkracht en onderwijskundige Iris de Winter legt uit hoe dit systeem eruitziet: “Je moet het zien als een paraplu met de visie als startpunt en daaronder de uitvoeringsplannen van de units. Daaronder zitten weer kwaliteits- en ambitiekaarten.” 

“We zochten iets dat we samen kunnen ontwerpen en dat structuur geeft aan de dingen die we doen”, vult intern begeleider (IB’er) Jeannette Berckenkamp aan. “We willen veel en kunnen hard rennen, maar dan doe je al snel veel dingen tegelijk. Ik merk dat collega’s daardoor soms echt op adem moeten komen. Dit systeem helpt om meer focus aan te brengen in de waan van de dag. Je ziet: dit zijn de doelstellingen waar we als team al aan werken. En het maakt ook inzichtelijk: we kunnen er even niets bij doen.”

“Meer bedrijfsmatig werken” 

Ze geeft een voorbeeld van hoe het systeem haar helpt om gestructureerd te werken: “Bij de start van het schooljaar voeg ik alle overleggen van het IB-team toe. Aan elke ‘overlegkaart’ voeg ik agenda, doelstellingen en activiteiten toe. Tijdens de vergadering check ik met het team of iets gedaan is. Die kunnen dan in de vergadering direct afgerond worden. ‘Even confetti maken’, zeggen we dan, want je ziet dan als beloning confetti op het beeldscherm. Zijn we ergens niet aan toegekomen, dan koppel ik het aan een toekomstige vergadering. Dit geeft mij mentale rust: alles wat nog moet gebeuren, staat daar. Daar heb ik geen veertig geeltjes voor nodig.”  

“Het is een andere, meer bedrijfsmatige manier van werken”, vindt Iris. Vroeger kreeg je notulen in de mail toegestuurd. ‘Ga ik het nu lezen of pas later?’, dacht je dan. Nu staat alles overzichtelijk op één plek in het systeem en lees je ze op het moment dat je er wat mee moet doen.” 

Schoolfocus 

Iris is in de middenbouw verantwoordelijk voor het vakgebied burgerschap. Ze gebruikt het systeem niet om de hele leerlijn in activiteiten op te knippen, maar alleen om onderdelen te organiseren die nieuw moeten worden opgezet. “Voor Burgerschap schrijf ik een ambitiekaart met daaraan gekoppeld alle subdoelen om de ambitie te bereiken. Dit geeft een helder beeld van de acties die we willen uitvoeren in een schooljaar. In het systeem kan ik ook zien wat de onder- en bovenbouw doen om toe te werken naar hetzelfde doel. Ergens in het jaar evalueer ik de ambitiekaart en de doelstellingen. Dan is direct zichtbaar welke vervolgstappen nodig zijn in de volgende periode.” 

Hoe voorkom je nu dat iedereen voor zichzelf ambities en activiteiten toevoegt? “Dat is wel een valkuil”, erkent Jeannette: “Het eerste jaar dat we met het systeem werkte, stelden de units inderdaad vooral hun eigen doelstellingen op. We moesten toen wel weer de schoolfocus vinden. We hebben nu kennisteams gevormd. Iris leidt bijvoorbeeld het kennisteam Burgerschap, waar collega’s uit alle units in zitten. Op basis van de schoolvisie van het MT formuleert elk kennisteam doelstellingen en via de kennisteams gaan die dan de units in. De unitleider legt die dan nog een keer naast de schooldoelen.” 

Tijdwinst, rust 

Levert het werken met het quality board ook tijdwinst op? Jeannette wel, zegt ze: “Al mijn overlegagenda’s staan al in het systeem, inclusief de notulen van vorige overleggen. Alles staat overzichtelijk bij elkaar; ik hoef niks te zoeken. Medewerkers kunnen de agenda’s en notulen inzien om te kijken wat ze moeten voorbereiden. Het scheelt mij inderdaad enorm veel tijd.” 

“Het levert mij als leerkracht niet zozeer tijdwinst op, maar wel rust”, vult Iris aan. “Omdat je weet: ik ben het komende jaar verantwoordelijk voor deze twee doelstellingen. Die staan centraal dit jaar en verder is er niet veel tijd voor andere poespas. Dat was voorheen veel minder duidelijk.”  

Jeannette merkt verder op dat het quality board ook zijn nut heeft als collega uit het team weggaat: “Dat is dan natuurlijk erg jammer, maar ik heb wel precies in beeld voor welke kwaliteitskaarten zij verantwoordelijk was. Ik weet dus wat anderen over moeten nemen.”  

“Helpt mij als leerkracht”

De angst die Iris en Jeannette in het begin nog hadden dat dit ‘het zoveelste systeem’ zou worden, is ongegrond gebleken. Iris: “Het helpt mij als leerkracht. En dan niet eens met de dingen van het hier en nu, want die dagelijkse onderwijspraktijk is er natuurlijk ook. Maar wel om weer even te zien waar we staan, welke voortgang er is geboekt op het gebied van bijvoorbeeld begrijpend lezen.”  

Jeannette: “We zijn ermee begonnen om meer focus aan te brengen in de dingen we doen. Dat is goed gelukt.” 

Kindcentrum Snijders op de schaal van het model Flexibel organiseren van onderwijs

Leraargestuurd/leerlinggestuurd (60%) – Jeannette: “We kunnen nog wel wat naar rechts opschuiven met leerlinggestuurd lesgeven, vind ik.   

Statische inhoud/adaptieve inhoud (75%)– Iris: “Alleen voor rekenen werken we met een vaste methode. Voor de overige vakken stemmen we inhoud van de leerstof af op de behoefte van de leerlingen.”    

Synchroon/asynchroon (40%) – Iris: “Alle kinderen lezen en rekenen op dezelfde tijd. Verder vindt het onderwijs asynchroon plaats.”   

Vast rooster – Flexibel rooster (20%) – Jeannette: “Ons rooster ligt voor 80% vast. Liever zou ik meer flexibiliteit hebben, maar de uren die we hebben en de ruimtes die beschikbaar zijn, bepalen helaas voor een groot deel de keuzes. 

Binnen school/buiten school (25%) – Jeannette: “We halen volop de wereld de klas in, maar gaan wat minder met de kinderen buiten de school aan het leren.” 

Offline/online (40%) – Iris: “De rekenmethode is helemaal online, maar de meerderheid van de lesstof is nog wel op papier.    

Heterogene indeling/homogene indeling (10%) – Jeannette: “Dit schuifje mag flink naar links. We werken niet in vaste jaargroepen, maar in units met leerlingen uit verschillende leeftijds- en niveaugroepen. Bijna alle groepen zijn heterogeen. Het enige wat in een iets homogenere groep plaatsvindt, is rekenen. Maar dat is dan in een jaargroep en daarbinnen zijn de verschillen groot.