Aan de slag met data-analyse: welke tools zijn er voor jouw school?

Digitalisering in het onderwijs levert steeds meer data op, zoals leerling voortgang en administratieve data. Scholen willen graag aan de slag om deze data te benutten. Maar welke tools helpt u hierbij? De ‘marktscan data-analyse’ geeft inzicht.

Hoe doet een leerling het in vergelijking met de rest van de groep? En wanneer is het nodig om deze leerling extra te ondersteunen? Het antwoord daarop kan een leraar vinden door data te analyseren via de juiste tool.

Juiste tool kiezen blijkt lastig

"Door digitalisering ontstaan steeds grotere datastromen in het onderwijs. Veel scholen willen data inzetten om het onderwijsproces beter te sturen, maar weten nog niet met welke instrumenten,’ vertelt Wil Janssen. Hij is partner bij Innovalor en heeft voor Kennisnet de markt van data-analysetooling in het onderwijs geïnventariseerd. 

De ‘marktscan’ biedt een overzicht van tools en hun manier van werken. Dit kan bestuurders, ict-coördinatoren en informatiemanagers helpen bij de aanschaf van tools. Ook biedt de ‘marktscan data-analyse’ inspiratie voor experimenten met datasturing.

Janssen: "Het goede nieuws is dat de mogelijkheden in het onderwijs groeien, tools betaalbaar zijn en steeds beter bruikbaar."

Uit de scan blijkt dat er vier clusters van data-analysetools zijn.

1. Business intelligence

De technologische ontwikkeling van generiek inzetbare business intelligence tools (BI-tools) gaat zeer snel. Een aantal voorbeelden: IBMCognos/Watson, Thoughtspot, Power BI en Tableau.

Tot nu toe worden BI-tools vooral gebruikt voor sturen en verantwoorden op school- of klasniveau, bijvoorbeeld voor het inzichtelijk maken van onderwijsprestaties.

"Inmiddels zijn deze tools gebruiksvriendelijk genoeg voor bijvoorbeeld leraren om analyses uit te voeren voor de begeleiding van individuele leerlingen," zegt Janssen.

Vooral het mbo is hierin voorloper. Omdat de BI-tools generiek inzetbaar zijn, vereist toepassing in het onderwijs nog veel maatwerk.

2. Third party analytics

Thirdparty analytics – zoals CumLaude, Leeruniek, Qlick/TIG en Brightcenter – bieden managementondersteuning bij het verbeteren van het onderwijs op school- en klasniveau. Deze tools zijn specifiek op het onderwijs gericht en hebben minder maatwerk nodig.

Janssen: "De analysetools onderscheiden zich van de administratiesystemen.Dit omdat deze tools niet de bron van de data zijn, maar de data gebruiken voor analyses. Zij bouwen voort op de administratiesystemen en andere bronsystemen."

3. Adaptive learning en digitaal toetsen

Denk hierbij aan: Moodle, Oefenweb, Altschool, Snappet, Gradescope, Momento en Aleks. Vooral de leraar is gebruiker van deze tools, met als doel de leerlingen beter te laten leren. De tools zijn specifiek op het onderwijs gericht – met name het primair onderwijs – en zijn vaak op zichzelf staande systemen.

"Deze tools hebben een grote potentie, maar bevinden zich vaak in gesloten systemen. Hierdoor is de data alleen binnen de tool te gebruiken is," zegt Janssen.

4. Administratiesystemen

Deze uitgebreide systemen worden ingezet als leerlingadministratiesysteem, leerlingvolgsysteem en soms als elektronische omgeving. Bijvoorbeeld: Blackboard, ParnasSys, EduArte, Magister en SOMtoday. Zij zijn niet direct op data-analyse gericht en vallen buiten de marktscan.

Volgens Janssen is het belangrijk de ontwikkelingen rond deze tools te monitoren. . "De aanbieders van administratiesystemen zijn bezig met innovaties rondom data-analyse. Dit kan een impact hebben doordat deze systemen al lang op elke school in gebruik zijn.

Aan de slag

De tool is niet het enige dat een onderwijsinstelling moet regelen om meer datagestuurd te werken. Janssen bespeurt nog koudwatervrees om data te gebruiken: "Mensen zijn huiverig voor verandering en er gaat gevoelige informatie om in het onderwijs. Cijfers zonder context kunnen verkeerd worden gebruikt."

Soms zit de drempel bij de gebruiker. Leraren die niet goed weten wat er met de data gebeurt of wat dit hen oplevert, trekken er minder tijd voor uit. "Extra belangrijk om hier op begeleiding in te zetten," vindt Janssen.

Meer informatie over de verschillende tools? Bekijk de Marktscan Data-analyse Tooling.