Meteen naar de content
  • Uitleg
  • |
  • Professionalisering leraar
  • |
  • po
  • vo
  • mbo

Schoolleider, hoe ondersteun je professionalisering van ict-bekwaamheid?

De schoolleider heeft een belangrijke taak en rol in de professionalisering van de ict-bekwaamheid van de leraar. In dit artikel gaan we dieper in op de rol van de schoolleider.

Frans Schouwenburg

Door Frans Schouwenburg

4 maart 2022
2 minuten lezen

Met zorgvuldig geformuleerde vragen nodigen we leidinggevenden uit om met hun collega’s het gesprek aan te gaan over dit onderwerp. Om op optimale wijze te kunnen werken aan de ict-bekwaamheid van de leraar is immers actie nodig van iedereen in de organisatie.

(Locatie)directeur, rector, afdelingsleider of bouwcoördinator

Kortgezegd is de schoolleider degene die de school draaiend houdt. Wij richten ons vooral op de personen die zorgdragen voor het goed kunnen functioneren van leraren en de mensen die daarbij ondersteunen. In de praktijk kunnen dit de directeur, locatiedirecteur, rector, afdelingsleider of bouwcoördinator zijn. Zij zijn verantwoordelijk voor de vertaling van de visie en de hoofdlijnen van de school in goed onderwijs, uitgevoerd door de leraar.

Gespreksonderwerpen en gespreksvragen

In dit artikel vind je vragen en gespreksonderwerpen voor de schoolleider – die is immers één van de sleutelfiguren rond ict-bekwaamheid in de schoolorganisatie. Met deze vragen, onderdeel van de ‘Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid’, kun je als schoolleider de dialoog starten over ict-vaardigheid.

Kies je eigen weg

Ons advies is om je eigen weg te kiezen, onderwerpen te selecteren die in jouw schoolorganisatie leven en die met alle betrokkenen te onderzoeken. De vragen van de leraar over ict-bekwaamheid vormen altijd het startpunt. Ben je geen schoolleider maar heb je een andere rol, kijk dan naar de vragen die passen bij jouw eigen rol.

De gespreksonderwerpen zijn geordend aan de hand van diverse thema’s:

  • Onderwijsleerproces en onderwijsvisie: over de inzet van ict in het primaire proces, zoals pedagogiek, didactiek, onderwijsinhoud, digitale geletterdheid.
  • Taken, cultuur en samenwerken: over het organiseren van het onderwijs, zoals taakverdeling bij professionalisering en sturingsfilosofie, teamontwikkeling en leren van elkaar, faciliteren van professionalisering.
  • Omgeving: over maatschappelijke ontwikkelingen en het participeren in externe netwerken.
  • Eigen professionalisering: over de inzet van ict voor de eigen professionalisering.

Daarnaast hebben we drie specifieke beleidsthema’s onderscheiden die voor de meeste scholen urgent zijn: gelijke kansen, veiligheid en AVG (informatiebeveiliging).

Hieronder volgen de hoofdvragen, onderwerpen, gespreksvragen en achtergronden bij mogelijke antwoorden.

Hoofdvragen voor de schoolleider

1. Hoe verbind je de onderwijsvisie aan een visie op ict?
2. Hoe verbind je gezamenlijk leren over technologie duurzaam aan het realiseren van jouw visie op onderwijs?
3. Hoe verhoud jij je op ict-gebied tot je omgeving?
4. Hoe verbind je je eigen professionele ontwikkeling aan technologie?

Hoe verbind je de onderwijsvisie aan een visie op ict?

© iStock

  • Thema 1: Onderwijsvisie en visie op ict

    Hoofdvraag 1. Hoe verbind je de onderwijsvisie aan een visie op ict?

    Een zinnige discussie over ict in het onderwijs kan alleen plaatsvinden als de visie op het onderwijs, opdracht van de school en waarden van waaruit de school werkt centraal worden gesteld. Pas dan kun je bepalen welke ict-toepassingen je voor welk doeleinde wilt inzetten.

  • Thema 2: Gezamenlijk leren over technologie

    Hoofdvraag 2. Hoe verbind je gezamenlijk leren over technologie duurzaam aan het realiseren van jouw visie op onderwijs?

    Aandacht voor gezamenlijke redeneringen over wat het team vindt van het inzetten van technologie in het primaire proces (didactiek en pedagogiek) en hoe te kiezen voor de juiste digitale leeromgeving en passende leermiddelen, ontstaat niet vanzelf. Door gesprekken hierover te voeren, kan het team werken aan een lerende professionele gemeenschap.

  • Thema 3: Ict en de omgeving

    Hoofdvraag 3. Hoe verhoud je je op ict-gebied tot je omgeving?

    Iedereen met leidinggevende taken werkt bij voorkeur visiegericht, legt verbindingen met de omgeving, leeft de afspraken na en inspireert het team. Dit vergt veel flexibiliteit, reflectievermogen, vaardigheden, maar zeker ook kennis van zaken.

    Veel schoolleiders vinden afspraken maken rondom ict-gebruik lastig. Het is soms onbekend terrein. Consequenties van kostbare of onderwijskundig ingrijpende ict-keuzes zijn moeilijk in te schatten. Ict-vraagstukken brengen ook hun eigen ethische dilemma’s mee. Hoe neem je besluiten op basis van de juiste redenen? Hoe zorg je ervoor dat energieverbruik door ict binnen de perken blijft? Het gaat om vraagstukken die je niet losstaand wilt benaderen.

  • Thema 4: Eigen professionele ontwikkeling

    Hoofdvraag 4. Hoe verbind je je eigen professionele ontwikkeling aan technologie?

    Als het gaat om professionaliseren heeft iedereen heeft zo zijn eigen motivatie, individuele behoeften en interesses. Tegelijkertijd hebben doelgericht samenwerkende leidinggevenden, schoolleiders die samen met leraren onderwijs voorbereiden, uitvoeren en evalueren, een enorm positieve invloed op de ontwikkeling van leerlingen. Technologie kan daarin een verbindende factor van betekenis zijn. In dit blok onderscheiden we twee kanten van de eigen professionalisering: eigen kennis en inzet van technologie en samenwerken met andere leidinggevenden (binnen en buiten de school) en teamleden.

5 rollen in de schoolorganisatie: schoolleider, stafmedewerker, bestuurder, i-coach en leraar. En enkele vragen die zij zichzelf en anderen kunnen stellen rond ict-bekwaamheid: Welke technologische vernieuwingen verdienen aandacht in jouw vak? Hoe geven wij digitaal onderwijs vorm conform ibp-vereisten? Waar zien we aan dat leerlingen daadwerkelijk profijt hebben van de inzet van digitale leermiddelen? Kan ik switchen naar afstandsleren als dat nodig is? Wat vind je zelf goed onderwijs en hoe heeft ict daar een plaats in? Hoe integreren we digitale geletterdheid in het onderwijs?

© Kennisnet

Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid

Dit artikel met vragensets voor schoolleiders is onderdeel van de ‘Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid‘. Met behulp van achtergrondartikelen, praktijkvoorbeelden, overzichten en tools kun je hiermee op jouw school het goede gesprek voeren over de ict-bekwaamheid van de leraar.

Vragensets andere sleutelfiguren

Bekijk hier vragensets voor andere sleutelfiguren in de schoolorganisatie:

Over de auteur Frans Schouwenburg

Frans Schouwenburg is strategisch adviseur onderwijsvernieuwing met ict bij Kennisnet en is expert op het gebied van innovatievraagstukken in het onderwijs.

Frans Schouwenburg

De onderwerpen waarover wij publiceren