Vrijescholen, ict en digitale geletterdheid – gaat dat wel samen?
"Je kunt niet om digitalisering heen, dat geldt ook voor de vrijeschool. Digitale geletterdheid en ict past in zekere zin juist bij ons. Wij denken na over hoe we ons tot de wereld verhouden, dus ook de digitale wereld.
Vanuit ons pedagogisch kompas maken we de verbinding met ontwikkelingen zoals ict. Hoe mooi is het als onze leerlingen daar, vanuit een brede persoonsontwikkeling, in de toekomst een bijdrage aan kunnen leveren? Hoe leren we ze, gedreven en gewetensvol, ict te gebruiken om ook de wereld beter te maken? We kijken vanuit onze pedagogische visie naar de inzet van ict en niet vanuit wat er technisch mogelijk is."
Leg eens uit, het pedagogisch kompas.
"Het onderwijs gaat verder dan alleen leren lezen, schrijven en rekenen. Het staat volgens ons in dienst van de brede persoonsontwikkeling van leerlingen, zowel individueel als in relatie tot anderen.
Het pedagogisch kompas bevat twaalf kwaliteiten waarvan wij willen dat leerlingen die leren beheersen. Met het kompas maken we deze kwaliteiten expliciet, zoals: creativiteit, leermotivatie, empathie, compassie, vitaliteit en verantwoordelijkheid. Dit kompas is het uitgangspunt van onze visie op ict. En dus ook op de leerlijn digitale geletterdheid die we nu aan het ontwikkelen zijn."
Wat is jullie visie op ict?
"Wij zien het als onze pedagogische opdracht om kinderen veilig, vaardig, aardig en waardig om te leren gaan met ict. Devices zijn daarbij een middel en niet een doel op zich. Bij veel leerdoelen zijn beeldschermen niet eens direct nodig. Liever laten we de kinderen eerst de principes erachter ontdekken. Er staan veel inspirerende unplugged voorbeelden op websites als Computer Science Unplugged, zoals op csunplugged.org en csunplugged.nl.
Door inzicht te geven achter de principes van een device, hopen we vaardigheden en creativiteit bij leerlingen te stimuleren.
Door inzicht te geven in de achterliggende principes, hopen we vaardigheden en creativiteit bij leerlingen te stimuleren. Dat ze niet alleen consumerend, maar ook creërend met technologie aan de slag gaan; dan ga je technologie begrijpen. Als een leerling dat begrip niet ontwikkelt, is de verleiding groot alleen te consumeren, met als gevolg dat technologie al heel snel de leerling consumeert."
Hoe reageren de ouders op het digitaal geletterd maken van leerlingen?Kijken vrijeschool ouders er anders tegenaan dan ouders van niet-vrijescholen?
"De meeste ouders kiezen bewust voor een vrijeschool en staan doorgaans kritisch tegenover beeldschermen in de klas. Interessant is dat ouders vooral moeite hebben met de gejaagdheid die digitalisering met zich mee brengt. Je hoort steeds meer mensen zeggen dat ze bewust en vaker hun mobiel uitzetten, notificaties uitschakelen of een ‘device-loze’ vakantie plannen.
Het zoeken en vinden van balans: daar draait het om. Het is nodig dat onze leerlingen dat gevoel voor balans ontwikkelen. Door dat inzicht willen steeds meer ouders op onze school juist nu met ict en digitale geletterdheid aan de slag. Ouders en school samen. Tijdens de basisschoolleeftijd kun je nog voorkomen dat het spelen van een spelletje op een smartphone, vlak voor het slapen gaan, later een gewoonte wordt."
Hoe doen jullie dat, ouders en school samen?
"We hebben eerst als team onze visie op ict bepaald en besloten dat we aan de slag gaan met ict en digitale geletterdheid. Ook hebben we in het team de pedagogische kaders per klas bepaald. Vervolgens is een ict-klankbordgroep van ouders gevormd. Daarin zitten zowel vooruitstrevende als meer behoudende ouders. Met deze klankbordgroep bepalen we de doelen en het aanbod van de ict-leerlijn en hoe we de verantwoordelijkheid tussen school en ouders verdelen.
Interessant aan dit proces is dat we samen met ouders en leraren op zoek gaan naar de waarden van ons onderwijs, waartoe het dient en hoe we daar als vrijeschool op een hedendaagse wijze vorm en inhoud aan geven."
Een versnellingsvraag is een vraag waar meerdere scholen tegenaan lopen bij de inzet van ict in het onderwijs. Kennisnet en de PO-raad ondersteunen scholen bij de beantwoording van zulke vragen. De resultaten worden binnen de sector gedeeld zodat andere scholen niet zelf opnieuw op zoek hoeven naar oplossingen van veel voorkomende problemen. Bekijk andere versnellingsvragen of dien er zelf een in.