Stafmedewerker, hoe ondersteun je professionalisering van ict-bekwaamheid?

De hr-medewerker kan ervoor zorgen dat ict-bekwaamheid wordt opgenomen in het hr-beleid. Via de hr-gesprekscyclus kunnen leraar, schoolleider, bestuurder vervolgens steeds in gesprek gaan over de specifieke ontwikkeling van kennis en vaardigheden.

Lees ook ‘5 tips voor het integreren van ict-bekwaamheid in het hr-beleid‘

De beleidsadviseur onderwijs en ict ondersteunt en geeft kaders aan de doordachte inzet van ict binnen het bestuur. De taken van deze beleidsadviseur zijn vaak breder. Zo gaat hij of zij bijvoorbeeld ook over onderwijskwaliteit, inkoop van leermiddelen, IBP, informatiemanagement, facilitaire en financiële zaken. Bij grotere besturen bestaan voor deze thema’s aparte functies.

Lees ook ‘De toekomst van technologie in hybride onderwijs‘

De informatiemanager heeft een coördinerende rol bij de informatiestromen in de schoolorganisatie. Dat kan de schoolorganisatie helpen te voldoen aan wettelijke eisen.

Kijk ook bij de FORA. Dit model geeft inzicht in processen, activiteiten en systemen en zorgt voor een overzicht in wet- en regelgeving, samenhang en consequenties van het informatiemanagement binnen het bestuur.

De IBP’er zorgt ervoor dat informatiebeveiliging en privacy is georganiseerd en ondersteunt de leraren binnen het bestuur bij deze vraagstukken.

Kijk ook bij Aanpak IBP

Bij de visie op ict passen ook bepaalde manieren van inzet van ict. Leraren moeten weten welke inzet van ict het beste past bij de visie, hoe zij die visie kunnen inzetten in een bepaalde situatie en urgentie voelen om dit te doen. Zonder dit intrinsieke besef is een ontwikkeling op ict-vaardigheden en de realisatie van de visie ingewikkeld.

Gespreksvragen

• Hoe is de visie op onderwijs met ict verankerd in de organisatie?
• Hoe is bij de uitwerking van de visie wet- en regelgeving (zoals AVG) meegenomen?
• Hoe nemen we in de gesprekken over digitale leermiddelen en platforms de ethische vragen en dilemma’s op, bijvoorbeeld over het gebruik van data in adaptieve leermaterialen, schermtijd en eigenaarschap van data?

Stafmedewerkers kunnen adviseren over de randvoorwaarden voor professioneel gedrag, het delen van opvattingen en verantwoordelijkheden, en het ondersteunen van veranderprocessen op school bij de inzet van ict in het onderwijs.

Gespreksvragen

• Welke resultaten zijn er al rond professionalisering?
• Wat is het ambitieniveau als het gaat om ict-bekwaamheid van de leraren en digitale geletterdheid van de leerlingen?

Toenemende digitalisering in het onderwijs vraagt om aandacht voor kansengelijkheid. Det vraagstukken rond dit thema worden duidelijker als we aandacht besteden aan drie aspecten:

• Toegang tot ict: aandacht voor goede en veilige toegang tot internet en schoolsystemen, voor leerlingen én voor leraren. Plus het beschikken over computers, thuis en op school.
• Vaardigheden: digitaal geletterd zijn.
• Leermiddelen: nadenken over de inzet van digitaal lesmateriaal, voor welke leerling wel en niet, het verantwoord inzetten van data-analyses en algoritmes en de toegankelijkheid van het leermateriaal, bijvoorbeeld voor slechtzienden.

Gespreksvragen

• In hoeverre weten we of elke leerling thuis en op school toegang heeft tot een device en/of internetverbinding? Wie is hier verantwoordelijk voor?
• Hoe meten we of verschillen tussen leerlingen kleiner worden door de inzet van ict?

Bij het bepalen van de sturingsfilosofie kies je ervoor om top-down of bottom-up te werken. De sturingsfilosofie vindt zijn weerslag in systemen en structuren en dus ook in de manier waarop je invulling kunt geven aan de stafrol. Bijvoorbeeld: een stafmedewerker kan adviseren over centrale en decentrale afspraken en keuzes met betrekking tot het optimaal betrekken van leraren, i-coaches en schoolleiders bij professionalisering. Ook kan een stafmedewerker observeren hoe afspraken rondom de professionalisering van leraren op het gebied van ict kunnen worden georganiseerd.

Gespreksvragen

• Welk gesprek voeren we met de bestuurder over de sturingsfilosofie en hoe sluiten we daarbij aan op het gebied van onderwijs en ict?
• Wat adviseren we het bestuur bij de keuze voor centrale en decentrale afspraken rond technologie en professionalisering?

Bij een professionele ontwikkeling van ict horen goede (ict-)randvoorwaarden. Bij randvoorwaarden kun je denken aan budgetten, tijd en ruimte, voldoen aan wet- en regelgeving (denk aan de AVG), op orde hebben van de veiligheid en betrouwbaarheid van de ict-infrastructuur, bewust kiezen voor leermiddelen en toegang tot (open) leermiddelen en leeromgevingen.

Gespreksvragen

• Welke afspraken maken we met scholen over professionaliseren en ict?
• Hoe helpen we schoolleiders en i-coaches bij het vormgeven van digitaal onderwijs volgens privacy- en IBP-vereisten?

Verandering bewerkstelligen vergt tijd en energie van alle betrokkenen. Daarvoor is het van belang dat zij de urgentie zien om aan de slag te gaan met het professionaliseren van de ict-bekwaamheid van de leraren. Hoe kun je daarbij ondersteunen? Bijvoorbeeld door dit onderwerp vast onderdeel van gesprek te maken met schooldirecteuren of door ict-bijeenkomsten voor i-coaches te organiseren.

Gespreksvragen

• Hoe zorgen we dat iedereen het belang ziet van de ict-bekwaamheid van leraren?
• Hoe kunnen we aandacht krijgen voor de relatie tussen gelijke kansen en digitale geletterdheid?
• Hoe creëren we commitment bij onze medewerkers? Wat kunnen we van ze vragen en wat kunnen wij bieden?

Stimuleer en faciliteer samenwerking tussen de verschillende medewerkers op het bestuursbureau en op de scholen. Denk ook aan de kaders en richting die je meegeeft. Samenwerking is belangrijk en heeft als doel informeren, enthousiasmeren en kennis ophalen.

Gespreksvragen

• Hoe ondersteunen we directeuren en i-coaches in de samenwerking?
• Hoe helpen we zorgen voor een veilige en prettige digitale werkomgeving voor leerlingen en leraren?
• Hoe stimuleren we dat collega’s binnen het bestuur van elkaar leren?

Ga in gesprek met je collega’s op het bestuurskantoor en binnen de scholen. Om geregeld en gestructureerd het gesprek aan te gaan over de gemaakte stappen en afspraken kun je bijvoorbeeld gebruikmaken van de PDCA (plan, do, check, act)-cyclus. Daarnaast is het bij het maken van de plannen belangrijk om inzichten uit onderzoek te gebruiken.

Gespreksvragen

• Hoe begeleiden we collega’s in hun zoektocht naar (wetenschappelijk) bewijs?
• Hoe houden we overzicht op de ict-kennis en -vaardigheden van medewerkers, de wensen en de samenwerkingen?
• Hoe borgen we de ontwikkelingen van de verschillende scholen en medewerkers?
• Hoe maken we beleid op AVG-gebied en hoe zorgen we dat de uitvoering landt binnen de scholen?

Het faciliteren van netwerken kan bijdragen aan de ict-bekwaamheid van de medewerkers binnen het bestuur. Dit kunnen netwerken zijn die op thema bijeenkomen, of netwerken die kiezen voor een overeenkomst in vakinhoud, interesse of vraagstukken. Zo werken verschillende besturen met een innovatorium. Dit is een manier om te investeren in een omgeving waar leden van elkaar kunnen leren.

Gespreksvragen

• Hoe creëren en benutten we netwerken in onze omgeving voor kennisdeling en versterking van het onderwijs met ict? (Denk aan de inspectie van het onderwijs, de onderwijsraden, huisacademies, belangenbehartigers et cetera.)
• Welke mogelijkheden hebben we om deelname van medewerkers aan netwerken te bekostigen?

Er zijn veel partijen die invloed hebben op of belang hebben bij de keuzes die jij en je team maken op het gebied van ict, zowel financieel als organisatorisch en kwalitatief. Denk aan partijen als de onderwijsinspectie, onderwijsraden, verschillende huisacademies en andere besturen. Door te investeren in een goede relatie en samenwerking met deze partijen kun je als stafmedewerker invloed hebben.

Gespreksvragen

• Welke externe partijen zijn betrokken bij de ontwikkeling van ict in het onderwijs?
• Welke rol speelt de lerarenopleiding in de ontwikkeling van ict op school en de gesprekken over technologie?
• Wat verwachten we van de inspectie vanuit hun inspectiekader met betrekking tot technologie?

Bij plekken waar professionalisering kan plaatsvinden kun je denken aan een fysieke ruimte of een online plek. Bij het indelen van deze plekken kan het waardevol zijn om leden binnen het bestuur aan elkaar te koppelen en medewerkers binnen de organisatie te faciliteren bij elkaar te gaan kijken. Hierbij kun je de directe en nabije omgeving benutten.

Gespreksvraag

Op welke manieren sturen we op samenwerking met andere partijen om de ict-bekwaamheid van de leraar breder te stimuleren?

Het is goed om stil te staan bij je eigen professionalisering op het gebied van ict en zelf ict-bekwaam te worden. Wat kan je daarbij helpen? Bijvoorbeeld naar buiten treden, samen reflecteren met andere stafleden en leren van elkaar. Maar ook kijken naar andere interne expertises, bijvoorbeeld bij andere stafmedewerkers, i-coaches of andere collega’s.

Gespreksvragen

• Welke vragen heb ik over de rol van ict in mijn werk en mijn manier van werken?
• In hoeverre geef ik het goede voorbeeld bij de inzet van ict en het gebruik van technologie?

Samen reflecteren en werken met peers (vakgenoten) is een effectieve vorm van professionalisering, ook voor stafmedewerkers. Ga naar andere stafdomeinen, scholen en besturen om te kijken en te leren wat zij doen. Je kunt vervolgens bekijken welke aanpakken werken binnen jouw eigen behoefte en context.

Gespreksvragen

• Hoe creëer en benut ik netwerken voor het bevorderen van mijn eigen professionalisering?
• Wat doe ik samen met anderen om professionalisering concreet aan te bieden in bijvoorbeeld een huisacademie, een expertisecentrum of een leercommunity?