Digitale geletterdheid

Kennisnet pleit voor een pedagogische benadering van digitale geletterdheid: je verhouden tot de digitale wereld is de kern. Deze benadering legt de nadruk op hoe digitale invloeden je kunnen vormen en hoe je daar je bewust en betekenisvol toe kunt verhouden.

Een goede beeldvorming van digitale geletterdheid aan het begin van het traject is essentieel. Onderzoek met elkaar wat jullie onder digitale geletterdheid verstaan, jullie ervaringen tot nu toe bepalen hoe je naar digitale geletterdheid. Het uitspreken hiervan naar elkaar en ze delen, helpt voor beeldvorming.

Bij het streven naar digitale geletterdheid, is het belangrijk dat alle betrokkenen zich in dat streven kunnen vinden. Dit is het geval wanneer zo veel mogelijk mensen ervan overtuigd zijn dat digitale geletterdheid urgent is voor de ontwikkeling van leerlingen. En of die overtuiging nu begint bij de leraren, bij de afdeling ICT of bij het bestuur, het creëren van draagvlak vraagt om samenwerking tussen school en bestuur. Draagvlak creëren doe je namelijk niet alleen door goed te communiceren, maar ook door richting te kiezen en van en met elkaar te leren.

Leerlingen van nu groeien op in een wereld waarin technologie altijd en overal aanwezig is. Als het gaat om digitale geletterdheid, zou onze eerste vraag dan ook niet moeten zijn hoe we leerlingen leren om handig en verantwoord met digitale technologie om te gaan. Nee, vanuit een pedagogische benadering vragen we ons af hoe we leerlingen kunnen begeleiden tot volwassenheid. De kern van een pedagogische benadering is hoe we leerlingen helpen het vermogen te ontwikkelen bewust en betekenisvol om te gaan met de digitale invloeden die hun vormen.

De kerndoelen voor digitale geletterdheid voor het funderend onderwijs staan vast. Dat heeft het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap bekendgemaakt. Goed nieuws, want hiermee hebben scholen eindelijk een ankerpunt om leerlingen te helpen zich te verhouden tot de digitale wereld.

Digitale geletterdheid is op steeds meer scholen een vast ontwikkelpunt geworden. Vrijwel alle leraren besteden, bewust of onbewust, aandacht aan de ontwikkeling van digitale geletterdheid bij leerlingen. Deze ontwikkeling brengt vervolgvragen met zich mee, bijvoorbeeld over een uitgebalanceerd lesaanbod dat aansluit op andere groepen binnen de school. Bij deze ontwikkeling wordt vaak eerst gekeken naar het vaardigheidsniveau van leraren. Hoe terecht is dat? En wat levert het je op om hier een nulmeting op uit te voeren?

Digitale geletterdheid is belangrijk. Maar wat is dit precies en wanneer is iemand digitaal geletterd? Hoe zorgt de school ervoor dat leerlingen digitaal geletterd worden? In het nieuwe ‘Handboek digitale geletterdheid’ lees je meer. En met de praktische opdrachten van ‘Teamwerk digitale geletterdheid’ kun je als school voorbereidingen treffen om met digitale geletterdheid een vliegende start te maken.

De experimenteertijd is voorbij, onderwijs in digitale geletterdheid (DG) gaat een nieuwe fase in. DG wordt in de eindexamens van de kernvakken opgenomen en mogelijk ook in het curriculum. Wat vraagt digitale geletterdheid van scholen?

In 2025 of 2026 doet digitale geletterdheid (DG) zijn intrede bij de examens van het vo. Niet als apart vak, maar geïntegreerd in de kernvakken. Wat kunnen scholen verwachten en hoe moeten ze anticiperen op de dingen die komen gaan? Drie curriculumexperts van SLO doen voorspellingen.

Waarschijnlijk komt er geen apart vak digitale geletterdheid (DG). Dat suggereert dat digitale geletterdheid moet worden geïntegreerd in de bestaande vakken. Een overzicht van de voors en tegens van integreren, en wat dat betekent voor de onderwijspraktijk.

Hoe zorg je ervoor dat leerlingen en studenten datageletterd worden? En hoe datageletterd moeten leerkrachten en docenten zelf eigenlijk zijn?

Schrijver Khalid Boudou geeft regelmatig les op vmbo’s en mbo’s. In deze podcast vertelt hij waarom verhalen en literatuur zo belangrijk zijn in het onderwijs.

In deze podcast wordt de formele plek van burgerschap in het curriculum besproken. Welke visie ligt hieraan ten grondslag en wat zijn de uitdagingen voor docenten en het werkveld?

Technologie biedt tal van mogelijkheden om burgers bij de democratie te betrekken. Daarbij kunnen we leren van jongeren en hoe zij met technologie omgaan.

De invloed van ict is in het mbo duidelijk merkbaar. Wat betekent dit voor het beroepsonderwijs en participatie in de maatschappij?

Digitaal burgerschap in het mbo: een podcast van Tjip de Jong over hoe studenten kritisch leren denken in een digitale wereld.

Hoe kunnen we digitale geletterdheid inbedden in het onderwijs? Wat zegt onderzoek hierover? Luister de podcast met Anneke Smits, lector onderwijsinnovatie en ict.

De hoeveelheid informatie die wij elke dag te verwerken krijgen, is enorm toegenomen sinds we het digitale kanaal hebben ontdekt en ingezet. Daar wijs mee omgaan is essentieel.

In deze podcast praten we met biologieleraar Per-Ivar Kloen over Seymour Papert. Wat kunnen we van Papert leren over de leerling in de digitale samenleving?

In deze podcastaflevering hoor je over het gedachtegoed van pedagoog Célestin Freinet in relatie tot digitale geletterdheid.

Overschat jongeren niet, waarschuwt Ellen Helsper, hoogleraar digitale ongelijkheid. Hun digitale vaardigheid valt tegen, vooral in de groep die toch al achterstand heeft.

Mbo-studenten moeten voldoende kennis en vaardigheden hebben om kritisch te kunnen meedoen in een digitale omgeving. Dat zegt Laurence Guérin, practor Burgerschap bij ROC van Twente.

In deze opinie belicht Remco Pijpers de noodzaak om meer aandacht op te brengen voor de andere kant van online creëren en interacteren.

Renze Tjoelker is practor bij het practoraat Digitale Weerbaarheid bij ROC Friese Poort. Hij houdt een pleidooi voor digitale weerbaarheid bij mbo-studenten van diverse opleidingen zoals de zorg en beveiliging.

lliass El Hadioui ontwikkelde de filosofie van De Transformatieve School die leraren helpt omgaan met straatgedrag op school. Luister de podcast over zijn filosofie, digitalisering en burgerschap.

Wat betekent het om met tact en sensitiviteit voor de klas te staan? Aan de hand van het gedachtegoed van pedagoog Max van Manen, geven Wouter Pols en Geert Bors antwoord.

Leerlingen hebben nog niet de vaardigheden om online goed naar informatie te zoeken. Wat kunnen scholen doen om de online vaardigheden te verbeteren?

Wat kunnen we leren van Hannah Arendt – politiek denker uit de vorige eeuw – over de leerling in de digitale samenleving? Ontdek het in deze podcast-aflevering.