Meteen naar de content
  • Uitleg
  • |
  • Professionalisering leraar
  • |
  • po
  • vo
  • mbo

Leraar, hoe zorg je voor professionalisering van ict-bekwaamheid?

Technologie kan een leraar nooit vervangen, maar het kan wel bijdragen aan goed onderwijs. Om technologie op een effectieve en betekenisvolle manier in te zetten is het belangrijk om vakinhoud, pedagogiek, didactiek en technologie op een goede manier met elkaar te combineren. In dit artikel gaan we dieper in op de kennis, vaardigheden en houding die dat van een leraar vraagt. Ook gaan we in op de rollen, taken en bevoegdheden van een leraar die dat met zich meebrengt.

Frans Schouwenburg

Door Frans Schouwenburg

7 maart 2022
2 minuten lezen

Leraar, onderwijsassistent

Onder de ‘leraar’ verstaan we iedereen op school die onderwijs verzorgt en daarmee verantwoordelijk is voor het primaire proces. In de praktijk is dat naast de leraar mogelijk ook de leraar in opleiding of de (technisch) onderwijsassistent.

De 16 ict-bekwaamheden van de leraar

Het gaat in deze handreiking over de 16 ict-bekwaamheden van de leraar. Zij vormen de leidraad om zelf aan de slag te gaan met een doordachte aanpak van ict op school. En zij zijn de basis om het gesprek te starten over ict-bekwaamheid.

Gespreksonderwerpen en gespreksvragen

In dit artikel vind je vragen en gespreksonderwerpen voor de leraar – die is immers een van de sleutelfiguren rond ict-bekwaamheid in de schoolorganisatie. Met deze vragen, onderdeel van de Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid, kun je als leraar de dialoog starten over ict-vaardigheid.

Kies je eigen weg

Ons advies is om je eigen weg te kiezen, onderwerpen te selecteren die in jouw schoolorganisatie leven en die met alle betrokkenen te onderzoeken. De vragen van de leraar over ict-bekwaamheid vormen altijd het startpunt. Ben je geen leraar maar heb je een andere rol, kijk dan ook naar de vragen die passen bij jouw eigen rol.

De gespreksonderwerpen zijn geordend aan de hand van diverse thema’s:

  • Onderwijsleerproces en onderwijsvisie: over de inzet van ict in het primaire proces, zoals pedagogiek, didactiek, onderwijsinhoud, digitale geletterdheid.
  • Organisatie en afspraken: over het organiseren van het onderwijs, zoals taakverdeling bij professionalisering en sturingsfilosofie, teamontwikkeling en leren van elkaar, faciliteren van professionalisering.
  • Ict en omgeving: over maatschappelijke ontwikkelingen en het participeren in externe netwerken.
  • Eigen professionalisering: over de inzet van ict voor de eigen professionalisering.

Hoe verbind je de onderwijsvisie aan een visie op ict?

© iStock

Daarnaast behandelen we bij deze onderwerpen vier specifieke beleidsthema’s die voor de meeste scholen urgent zijn: gelijke kansen, digitale geletterdheid, veiligheid en AVG (informatiebeveiliging).

Hierna vind je de hoofdvragen, onderwerpen, gespreksvragen en achtergronden bij mogelijke antwoorden.

Hoofdvragen voor de leraar

1a. Hoe verbind je vakinhoud, pedagogiek en didactiek aan technologie?
1b. Hoe integreer je digitale geletterdheid in het onderwijs?
2. Hoe blijf je op de hoogte van centrale afspraken in de organisatie rondom technologie?
3. Hoe verhoud je jezelf op het ict-gebied tot je omgeving?
4. Hoe gebruik je technologie voor je eigen professionele ontwikkeling?

  • Thema 1a: Visie en onderwijsleerproces

    Hoofdvraag 1a. Hoe verbind je vakinhoud, pedagogiek en didactiek aan technologie?

    Leren en lesgeven kan veranderen als daar ict aan wordt toegevoegd. Daarvoor is kennis nodig van de pedagogische en didactische mogelijkheden en beperkingen van ict-toepassingen in relatie tot effectief leren en lesgeven.

  • Thema 1b: Digitale geletterdheid

    Hoofdvraag 1b. Hoe integreer je digitale geletterdheid in het onderwijs?

    Leerlingen zijn digitaal geletterd als ze bewust, verantwoordelijk, kritisch en creatief gebruik kunnen maken van digitale technologie, media en andere technologieën. Deze media en technologieën zijn nodig om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse én toekomstige informatiesamenleving.

  • Thema 2: Centrale afspraken in de organisatie

    Hoofdvraag 2. Hoe blijf je op de hoogte van centrale afspraken in de organisatie rondom technologie?

    Een effectieve inzet van ict door leraren vraagt ook om aandacht voor de organisatie. Leraren organiseren en verantwoorden hun activiteiten met behulp van digitale middelen. Denk aan het digitaal vastleggen van informatie, beheren en delen van informatie en digitaal communiceren met ouders, leerlingen en collega’s.

  • Thema 3: Ict en de omgeving

    Hoofdvraag 3. Hoe verhoud je jezelf op ict-gebied tot je omgeving?

    De school staat midden in de maatschappij. Het is belangrijk om daar als leraar aansluiting bij te houden. Een manier om dat te doen is door in verbinding te blijven met externe betrokkenen. Naast alle betrokkenen op school bij het leren en ontwikkelen van leerlingen zijn veel externe instanties betrokken. Denk aan bedrijven, vervolgopleidingen, maar ook de lerarenopleidingen en bibliotheken. Ook in de samenwerking met die omgeving wordt steeds meer gebruikgemaakt van technologie.

  • Thema 4: Eigen professionele ontwikkeling

    Hoofdvraag 4. Hoe gebruik je technologie voor je eigen professionele ontwikkeling?

    Als het gaat om professionaliseren heeft iedereen zo zijn eigen behoeften en interesses. Of een professionaliseringsactiviteit effect heeft, hangt onder meer af van de motivatie en identiteit van een leraar. Tegelijkertijd is het goed om je te realiseren dat doelgericht samenwerkende leraren – leraren die samen hun onderwijs voorbereiden, uitvoeren en evalueren – een enorme, positieve invloed hebben op de ontwikkeling van leerlingen. Technologie kan daarin een verbindende factor van betekenis zijn. Daarbij is een kritische blik van de leraar op (de invloed van) technologie nodig.

Model Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid

Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid

Dit artikel is onderdeel van de ‘Handreiking professionalisering ict-bekwaamheid’. Met behulp van achtergrondartikelen, praktijkvoorbeelden, overzichten en tools kun je hiermee in je school het goede gesprek voeren over de ict-bekwaamheid van de leraar.

Vragensets andere sleutelfiguren

Bekijk hier de vragensets voor andere sleutelfiguren in de schoolorganisatie:

De onderwerpen waarover wij publiceren