Als leraar mag u niet zomaar werkstukken van leerlingen op internet zetten. U moet eerst weten wie auteursrecht op het werk heeft. Want alleen met (publicatie)toestemming van de auteur mag je het werk publiceren. Maar zit er eigenlijk wel auteursrecht op werkstukken?
Auteursrecht op werkstukken
Op een werkstuk zit alleen auteursrecht als het een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Daarnaast moet de auteur creatieve keuzes of afwegingen hebben gemaakt. Het werkstuk moet een oorspronkelijk karakter hebben dat niet alleen maar het gevolg is van een technisch effect. Bestaat een werkstuk bijvoorbeeld uit het overschrijven van letters om de schrijfvaardigheid onder de knie te krijgen? Dan voldoet het niet aan de voorwaarden voor auteursrecht. In dit geval is voor het publiceren op internet dus geen toestemming van de auteur nodig.
Auteursrecht bij de leerling
Voldoet een werkstuk wel aan de voorwaarden voor auteursrecht, dan ligt dat bij de leerling. Tenzij het auteursrecht later is overgedragen. Is de leerling jonger dan 18 jaar? Dan moeten de ouders van deze leerling schriftelijke, expliciete toestemming aan de school geven voor het publiceren van het werkstuk. Geven de ouders geen toestemming? Dan mag u het werk niet op internet zetten.
Werkstuk staat al op internet
Misschien heeft de leerling het werkstuk waarop auteursrecht rust zelf al gepubliceerd onder een Creative Commons-licentie. In dat geval mag u het werk publiceren, zolang u aan de voorwaarden van die licentie houdt. Heeft de leerling het werkstuk openbaar op internet gezet? Dan mag u zonder aanvullende toestemming verwijzen of linken naar de website waarop het werkstuk staat. Er is dan namelijk geen sprake van een nieuwe openbaarmaking (publicatie) of een verveelvoudiging. Maar let op: linken is alleen toegestaan als het gaat om legaal geplaatste content.
Lees ook het antwoord op de vraag ‘Mag ik op het digibord linken en verwijzen naar online materiaal?‘.
Auteursrecht bij de school
Heeft de leerling het werkstuk op basis van duidelijke instructies en aanwijzingen gemaakt? Oftewel: kon de leerling zelf geen creatieve keuzes maken? Dan ligt het auteursrecht bij de leraar die deze instructies heeft gegeven. Meestal is dit een werknemer van de school, waardoor het auteursrecht automatisch bij de school ligt. De school mag het werk dan zonder voorafgaande toestemming van de leerling op het internet plaatsen. Wel kan de leerling – of zijn ouders als de leerling minderjarig is – zich verzetten tegen aantasting of verminking van het werk.
Expliciete toestemming vragen
In veel gevallen moet u dus schriftelijke toestemming vragen om een werkstuk van een leerling op internet te zetten. Deze toestemming moet expliciet zijn: concreet genoeg om vast te stellen voor het publiceren van welke werkstukken de leerling toestemming geeft. Het is dan ook niet mogelijk om leerlingen te vragen nu al toestemming te geven voor alle toekomstige werken. Wel kunt u voorafgaand aan het schooljaar toestemming vragen voor publicatie van alle werkstukken die een leerling in dat jaar gaat maken. Dat is al een stuk explicieter.
Bekijk alle antwoorden op veelgestelde vragen
Dit is één van de artikelen in een reeks die Kennisnet tot stand brengt met de PO-Raad. Bekijk het overzicht van alle artikelen uit de serie ‘Vraag & antwoord’.