Zo wordt nieuwe technologie onderdeel van uw strategie

Vóórdat u in technologie investeert, moet een aantal zaken op orde zijn. Zo is er draagvlak nodig voor een verandering, inclusief een gedeeld beeld van hoe die verandering eruit ziet. Ook moet u van tevoren nadenken over een structuur waarin u technologie kunt bespreken en effectief uitproberen en evalueren. Met een betrouwbare, veilige ict-infrastructuur als noodzakelijk fundament. 

Vooraf: zet technologie in met beleid

De technologische ontwikkelingen op het gebied van onderwijs gaan razendsnel. Als bestuur wilt u hier de vruchten van plukken. Zodat u bijvoorbeeld administratieve processen kunt vereenvoudigen of automatiseren en flexibel onderwijs kunt stimuleren. Leerlingen kunnen met technologieën als virtual reality, chatbots, adaptieve leermiddelen en AI meer op maat worden bediend. Hierdoor krijgen leraren tijd en ruimte om zich te richten op het begeleiden van leerlingen in het ontwikkelen van meer complexe vaardigheden. 

In theorie prachtig, maar de praktijk kan weerbarstig zijn. De markt is nog volop in ontwikkeling en de kans dat vernieuwing bij intenties en goede bedoelingen blijft is aanwezig. In welke producten of technologieën investeert u? Hoe zorgt u ervoor dat nieuwe technologie goed samenwerkt met al bestaande ict-systemen? En hoe leidt u de gevolgen voor leerlingen, leraren en uw onderwijsinstelling in goede banen? Kortom, hoe zorgt u ervoor dat u technologische vernieuwing verankert in uw beleid en organisatie?

Als u hierover in gesprek gaat in uw school, helpt het als u de volgende adviezen volgt. 

1. Bepaal waar u staat, waar u naartoe wilt en hoe u daar komt

Scholen moeten eerst bepalen waar ze staan en waar ze naartoe willen, voordat ze kunnen beginnen aan enige verandering. Daarmee voorkomt u dat u onrealistische toekomstdromen als doel stelt. Discussieer daarom samen over de toekomstscenario’s, zowel de droom- als de doemscenario’s. Zo bent u beter voorbereid op toekomstige dilemma’s. Neem het onderwijsteam hierin mee. Zo creëert u begrip voor mogelijke veranderingen. 

• Denk na over wie meepraat, hoe vaak, welke scenario’s u uitwerkt en op welk detailniveau. Bepaal op basis van uw pedagogische visie wat uw ambitie is. Wilt u een digitale voorloper zijn? Of wacht u liever af? Maak gebruik van hulpmiddelen als u merkt dat u moeite hebt om uw visie scherp te krijgen of het gesprek erover goed op gang te krijgen. Gebruik bijvoorbeeld onze Ict-puzzel voor het onderwijs.
• Stel samen met uw onderwijsteam vast wat voor jullie de juiste toepassing, rol en gewicht van technologie zoals adaptieve leermiddelen in het leerproces is. Daarbij hoort ook een discussie over welke data u wilt verzamelen en waarvoor u die data wilt gebruiken. De discussie over welke technologie nodig is, kan verzanden doordat de eerdere discussie over uw pedagogische visie op bijvoorbeeld maatwerk niet volledig is gevoerd. 
• Hebt u zo samen uw onderwijskaders bepaald en vastgesteld waar u over drie of misschien vijf jaar wilt zijn? Maak dan samen met uw ict-verantwoordelijke een roadmap of implementatieplan, waarin helder beschreven staat wat u op welk moment gaat doen. Deel uw implementatieplan in kleine, behapbare en overzichtelijke stappen op.

2. Ga op onderzoek, experimenteer en stuur bij

Als u weet waar u heen gaat en wat u wilt bereiken, is het tijd om technologieën en toepassingen te onderzoeken en uit te gaan proberen. Let daarbij op de volgende punten.  

• Profiteer van ervaringen van andere besturen en de expertise van marktpartijen. Het kost veel tijd om te onderzoeken wat wel en niet werkt en hoe u bepaalde hindernissen kunt overwinnen. 

• Maak de verwachtingen die u heeft van nieuwe leermiddelen of werkwijzen van tevoren expliciet. Zodat u achteraf ook onderbouwd kunt vaststellen of beoogde doelen gehaald zijn.

• Bepaal van tevoren hoe en binnen welke randvoorwaarden en kaders u technologie gaat inzetten. Bedenk welke informatie u nodig hebt in het leerproces om het onderwijs te kunnen plannen, monitoren en verbeteren. En uit welk (soort) leermiddelen u de benodigde data veilig kunt halen. Blijf niet wachten op het ultieme leermiddel dat al uw problemen gaat oplossen. Beter is gewoon alvast te beginnen. 
• Denk bij investering in technologie na over de interoperabiliteit met achterliggende systemen en standaardisatie van koppelingen. Zodat u data over bijvoorbeeld groepsindeling, profielkeuzes of behaalde resultaten maar één keer vastlegt en goed kunt gebruiken bij het organiseren van maatwerk. Stel eisen aan producten die u selecteert en onderzoek of die de data kunnen leveren die u nodig hebt. Zoek ook goed uit of uitwisseling met andere systemen op basis van standaarden wordt ondersteund. 
• Zorg ervoor dat u praktijkervaringen kunt vergelijken en voorkom geïsoleerde experimenten. Zet in op stapsgewijze implementatie, bijvoorbeeld bij alle klassen en leraren, voor één vak, in één leerjaar. Zo optimaliseert u het leerproces stapsgewijs en continu met elkaar. Geef uw onderwijsteam tijd en ruimte om het leerproces te optimaliseren. Dit kan bijvoorbeeld in een wekelijks terugkerend overleg waarbij u zoveel mogelijk leraren betrekt. 
• Richt binnen het bestuur een proces in waarmee continu geleerd kan worden van praktijkervaringen, observaties en andere bevindingen op scholen en op basis waarvan u uw roadmap kunt bijstellen. Stel uw roadmap bij als blijkt dat bepaalde keuzes in middelen, onderwijs of dataverzameling niet het gewenste effect hebben. Accepteer dat u daarmee misschien ook uw stip op de horizon moet aanpassen. 

3. Regel de randvoorwaarden

U kunt uw ambitie op het gebied van technologie alleen waarmaken als alles rond die technologie optimaal functioneert. Een betrouwbare, veilige ict-infrastructuur is hiervoor een noodzakelijk fundament. 

• Investeer daarom compromisloos in bijvoorbeeld wifi, internetverbinding, de inrichting van cloudplatforms, devices en mobile device management. U weet dan zeker dat de gebruikerservaring met de nieuwe technologie niet wordt vertroebeld door bijvoorbeeld een haperende internetverbinding.
• Investeer zoveel mogelijk in digitale leermiddelen en volgsystemen die het uitwisselen van gegevens ondersteunen. Maak afspraken over gebruik van data met leveranciers. Er is immers veel bruikbare en uitwisselbare data nodig om te kunnen experimenteren met nieuwe technologieën in het onderwijs.
• Denk aan privacywetgeving en de bescherming van persoonsgegevens. Ook bij nieuwe technologieën zoals VR-brillen, waarin zelfs biometrische gegevens kunnen worden verzameld.

Resultaat: een gestructureerd proces voor introductie nieuwe toepassingen

Als u zo hebt geïnvesteerd in het fundament en de randvoorwaarden van uw plannen, bent u klaar om te experimenteren met nieuwe technologie. U beschikt over een stabiele basis om nieuwe toepassingen zoals adaptieve leermiddelen, chatbots en virtual reality, beheerst te kunnen introduceren en benutten. Leraren zijn vanaf het begin betrokken en er zijn ideeën bij hen opgehaald om draagvlak te creëren voor een nieuwe manier van lesgeven, administreren en organiseren. Het biedt uw school de handvatten om de relatie tussen leerling en leraar te verdiepen en de leerling klaar voor te stomen voor een digitale toekomst. Binnen uw organisatie is duidelijk vastgelegd wat u wel en niet met technologie wilt ondersteunen. Experimenten die u met nieuwe toepassingen doet, zijn geen losstaande gebeurtenissen, maar onderdeel van een zorgvuldig ingericht proces en een groter geheel. Zodat er ruimte is om bij te sturen en de samen gemaakte roadmap aan te passen.

Wat betekent dit voor… 

Dit proces vergt de nodige inspanning en vraagt een lange adem. We zetten hier op een rij wie een rol heeft of kan hebben in dit proces. 

• Het bestuur en de ict-verantwoordelijken zetten de strategie of de rode lijn uit. 
• Marktpartijen, leveranciers en andere besturen die ervaring hebben met een technologie, kunnen adviseren. Zelf het wiel opnieuw uitvinden is niet altijd nodig. 
• Leraren(teams) en vakgroepen zijn zeer belangrijk bij de invoering van technologie, evenals i-coaches, ict-coördinatoren op locatie en de schoolleider. Hoe groot hun rol is verschilt natuurlijk per verandering. Organiseer bijvoorbeeld periodiek sessies over technologie in leermiddelen en veranderingen op dat gebied. Wat betekent het voor het onderwijsprogramma en de lessen? En hoe werken deze leermiddelen nu, wat kunnen we verbeteren? 
• In sommige gevallen is het denkbaar om ook ouders en leerlingen in de gesprekken te betrekken, wanneer het gaat om technologie waarmee zij mee in aanraking. Of om data die over hen wordt verzameld.

Tools

• Gebruik de Ict-puzzel voor het onderwijs om een gestructureerd gesprek te voeren over onderwijs en ict en hier een visie op te vormen.