• Opinie
• |
• Leermiddelen
• |
• po
• vo
• mbo

De kracht van open leermateriaal

Iedereen heeft verstand van voetbal. Iedereen heeft er een opvatting over, we hebben allemaal weleens tegen een bal getrapt (ja, ik ook), we kijken voetbal op tv en Nederlands stemt massaal af op de praatprogramma's over voetbal. Maar dat maakt ons natuurlijk nog geen Johan Cruijff.

Door Larissa Zegveld

8 december 2021

4 minuten lezen

Ik zie een parallel met het onderwijs. We hebben immers allemaal op school gezeten en we hebben onuitwisbare herinneringen aan die tijd. Een jaar of 20 later stappen veel van ons opnieuw de klas in, als ouders van onze kinderen. We zijn dan geen schoolleider of leraar (meestal), maar we zien genoeg van de school om er een mening over te hebben.

Zo moet ik toegeven dat ik bij de lessen van mijn zoon en dochter wel eens heb gedacht: goh, dit lijkt heel erg op de lessen die ik zelf destijds had. Er zijn verschillen met vroeger – we hebben nu computers en digiborden, kinderen leren omgaan met Word en onderwijsapps – maar er lijkt ook veel hetzelfde gebleven in de klas.

Meer diversiteit in leermateriaal

Dat is de mening van de buitenstaander die ik toen was. Natuurlijk gebeuren er ontzettend veel nieuwe dingen, in én buiten de klas. Tijdens mijn kennismakingsronde als directeur van Kennisnet ontmoet ik gedreven professionals in scholen, niet in de laatste plaats de leraren zelf, die eigenhandig vorm geven aan hun onderwijs. Bijvoorbeeld via open leermateriaal. Leraren kijken naar de behoeftes van klassen en individuele leerlingen en maken aangepaste, actuele lessen. Dit zetten ze in naast de bekende lesmethodes van uitgevers.

Zoiets had je in mijn schooltijd minder. Voor iemand van buitenaf lijkt de school gewoon de school, maar kijk wat er binnen gebeurt en je ziet volop vernieuwing. “Je gaat het pas zien als je het door hebt,” zou Cruijff zeggen.

Er zijn natuurlijk nog andere – grote en minder grote – vernieuwingen, maar bij open leermateriaal sta ik graag even stil. In het onderwijs wordt gezocht naar diversiteit en verscheidenheid en daar is ook divers leermateriaal voor nodig. Open leermaterialen zijn daar zeer geschikt voor. Ze zijn op maat aan te passen door leraren en ook weer eenvoudig te delen met collega’s.

Open leermaterialen vindbaar en toegankelijk maken

Vernieuwing komt niet vanzelf. Kennisnet stimuleert het gebruik van open digitaal leermateriaal al meer dan 10 jaar met Wikiwijs. ‘Open’ heeft zijn waarde bewezen, maar wat ons betreft zetten we nu een paar stappen vooruit. We willen werken aan meer en divers materiaal dat nog beter vindbaar en toegankelijk is voor leraren. Open leermateriaal geeft meer ruimte aan de zelfstandigheid en professionaliteit van de leraar. Het is ook nodig in situaties waarbij er simpelweg geen passend lesmateriaal beschikbaar is. Ja, dat komt voor.

Samen met partnerorganisaties en het ministerie hebben we nu een aanvraag ingediend bij het Nationaal Groeifonds. Je gaat er de komende tijd nog veel van horen.

Open leermateriaal geeft meer ruimte aan de zelfstandigheid en professionaliteit van de leraar.

Teamspirit

Het groeifonds heeft al gezorgd voor een boost in meerdere sectoren, nog voordat er geld is uitgekeerd. Dat geldt zeker ook voor het onderwijs. Het zorgde voor een enorme stimulans om goed na te denken over de ambities van de sector. Het lijkt erop dat dit een blijvende indruk heeft achtergelaten. Wat bedoel ik daarmee? De energie en ambitie waarmee de voorstellen zijn opgesteld zijn nú al omgezet in de eerste acties. Er is aan diverse tafels uitgesproken: wat de uitkomst ook wordt, we gaan sowieso door. Groeifonds of niet.

De start hebben we gemaakt, de financiering gaat zorgen voor vaart en continuïteit – maar ik citeer Cruijff nog maar eens: “Ik heb nog nooit een zak geld een goal zien maken.” Je moet het éérst samen willen, dat is het belangrijkste. Ik ben erg blij met deze wil om te veranderen en het samen te doen: er is teamspirit ontstaan! Laten we deze drive en spirit vasthouden en samen het gebruik van open leermateriaal naar een hoger plan brengen.

Het liefst wel met die zak geld natuurlijk. Want ook FC Barcelona heeft het moeilijk als er geen geld is om de spelers te betalen.

Over de auteur Larissa Zegveld

Larissa Zegveld is directeur-bestuurder van Kennisnet