Doorgaan naar hoofdinhoud

WaardenWijzer

De WaardenWijzer, ontwikkeld door Kennisnet en SURF, biedt een gemeenschappelijke taal om in gesprek te gaan over digitalisering in het onderwijs. Door samen te bepalen welke waarden bij digitalisering voorop moeten staan, kan het onderwijs zelf betere keuzes maken bij nieuwe technologische ontwikkelingen.

Vragen over digitalisering

Doordat de meeste digitale middelen in handen zijn van een beperkt aantal grote, commerciële technologiebedrijven krijgen deze (internationale) partijen steeds meer macht. In de praktijk betekent dit dat big tech invloed heeft op onder andere:

  • Waar data wordt opgeslagen, met gevolgen voor privacy.
  • Hoe toegankelijk software is voor onze gebruikers, met gevolgen voor inclusie.
  • Hoe gemakkelijk je als instelling kunt overstappen naar een andere leverancier, met gevolgen voor autonomie. 

De invloed van AI, big tech en geopolitieke afhankelijkheden maken het belangrijker dan ooit om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Onderwijsinstellingen hebben de publieke taak om waarden als gelijke kansen, betekenisvol contact en privacy voorop te stellen. Hoe kunnen scholen en instellingen sturen op waarde(n)volle innovatie?

De geactualiseerde WaardenWijzer (versie december 2025)

De WaardenWijzer: in gesprek over onderwijswaarden en digitalisering.

Rechtvaardigheid, autonomie en menselijkheid

Door waarden voorop te zetten bij het ontwerp, de inkoop, de inzet van nieuwe technologie en krachtenbundeling in de sector, kan het onderwijs de regie houden bij digitalisering. De 3 hoofdwaarden voor het onderwijs die centraal staan in de WaardenWijzer zijn rechtvaardigheid, menselijkheid en autonomie. Onder die hoofdwaarden zijn andere waarden te vangen die belangrijk zijn voor de onderwijspraktijk in het licht van digitalisering.

Denken vanuit onderwijswaarden

Door bij digitalisering te denken vanuit publieke waarden voor het onderwijs krijg je versneld inzicht in de mogelijke dilemma’s en gevolgen voor verschillende betrokkenen. Bij besluitvorming is er vaak sprake van een weging van waarden, omdat niet alle waarden altijd te verenigen zijn. Hierover in gesprek gaan, helpt doordachte besluiten te nemen.

Download de WaardenWijzer

pdf | 1.19 MB

De WaardenWijzer geeft handvatten om de gedeelde waarden te benoemen, in dialoog te gaan over wat die waarden betekenen en te bepalen of ze onder druk komen te staan in de context van nieuwe digitale mogelijkheden. Door deze gesprekken te voeren, kan het onderwijs digitalisering sturen op een manier die past bij haar publieke verantwoordelijkheid.

De onderwerpen waarover wij publiceren