We spraken Anika Embrechts van Kennisnetwerk Lerende Leraren, een netwerk van schoolbesturen in Twente. Als onderzoeker en onderwijsexpert initieerde zij in 2017 de professionele leergemeenschap Wetenschap en Technologie. Daaruit volgde in 2019 de professionele leergemeenschap Digitale Geletterdheid. Anika zag namelijk dat digitale geletterdheid steeds belangrijker zou worden in het curriculum, en dat veel leraren aangaven dat ze behoefte hadden aan extra ondersteuning hierbij. Daarom deed ze een oproep in het kennisnetwerk: wie wil aansluiten bij de leergemeenschap Digitale Geletterdheid? Een groep enthousiaste leraren en ict-coördinatoren van verschillende scholen reageerde. Vanuit hun eigen kennis, behoefte en praktijk werken zij nu samen aan digitale geletterdheid-producten voor leraren.

Meisje krijgt online les van lerares
Veel leraren geven aan dat ze extra ondersteuning kunnen gebruiken bij digitale geletterdheid.

In 5 stappen naar een product

De professionele leergemeenschap Digitale Geletterdheid werkt volgens het boundary crossing model: een werkwijze die draait om de verbinding tussen verschillende schoolpraktijken. Naar hun voorbeeld omschrijven we 5 stappen om te komen tot een nieuw product dat leraren ondersteunt en tot schooltransformatie leidt.

Stap 1. Inventariseer de behoefte

Alle deelnemers brengen hun ontwikkelpunt of vraagstuk rondom digitale geletterdheid in. Dat kan iets uit de klas zijn, of voortkomen uit het strategisch schoolplan. Zolang het maar nuttig voelt voor de onderwijspraktijk.

Stap 2. Stel doelen en maak afspraken

Nu de vragen en behoeften helder zijn, is het tijd om doelen te stellen en afspraken te maken. Wat voor product(en) gaat de leergemeenschap opleveren? Hoe vaak is er overleg? Welke acties zijn daaraan verbonden? En hoe zit het met tijd en middelen? Formuleer dit in een helder en doelgericht plan van aanpak.

Stap 3. Werk samen aan productontwikkeling

Op basis van het plan van aanpak gaat de leergemeenschap zelf ontwikkelen. Het gaat hierbij niet om opnieuw het wiel uitvinden, maar vooral om bouwen op wat al beschikbaar is. Denk bijvoorbeeld aan een andere opzet, extra achtergrondinformatie, of ontwikkeling van specifieke vaardigheden van leraren.

Stap 4. Test het product

Dan kan het ontwikkelde product de praktijk in. Een spannend moment, want de leergemeenschap-deelnemer kan eindelijk een resultaat delen met collega’s. Bijvoorbeeld door het product te introduceren tijdens studiedagen en zo de verbinding met het team te maken. Blijkt daaruit dat het product voldoet? Of zijn er aanpassingen nodig? Alle bevindingen vormen input voor de volgende stap.

Stap 5. Optimaliseer en integreer

Gevoed met de testervaringen optimaliseert de leergemeenschap het product. Daarna kunnen alle scholen uit de leergemeenschap ermee gaan werken. Ook is het dan beschikbaar voor andere, nog niet betrokken scholen in het kennisnetwerk, zodat ook die leraren meer ervaring opdoen met digitale geletterdheid.

Hoe zet u een leergemeenschap op?

Wilt u stappen zetten richting een leergemeenschap voor professionalisering op digitale geletterdheid? Houd dan rekening met het volgende:

Het begint met draagvlak, behoefte en facilitering

Daarna komt inrichten, borgen en volhouden

Wat wij doen, kan overal. De kern is een gezamenlijke uitdaging vinden om een vliegwiel op te bouwen. Begin klein met een cruciaal vraagstuk uit de regio; iets wat iedereen wil aanpakken. Alleen dan gaan de handen op elkaar.

De succesfactor

Werken in deze leergemeenschap is om meerdere redenen succesvol. Het doet recht aan individuele behoeftes en interesses van leraren, zoekt steeds de verbinding met de werkpraktijk, gaat uit van adequate facilitering, en is ingebed in het schoolbeleid. Ook ligt er een sterke focus op self-efficacy van leraren; het geloof in eigen kunnen door de gemaakte producten te testen in het team. Deze factoren zijn ook herkenbaar vanuit de theorie van effectieve docentprofessionalisering.

Wat levert werken in een leergemeenschap op?

Bronnen

Gerelateerde artikelen

Lees ‘Professionalisering ict-bekwaamheid van de leraar’

Lees ‘In 4 stappen naar een lerende cultuur op school – ook voor ict-vaardigheid’

Lees de Handreiking Ict-bekwaamheid van de leraar: hoe pakt u dat aan?

Deel deze pagina: Leergemeenschap helpt leraren bij ontwikkeling van digitale geletterdheid

Delen
  • LinkedIn
  • Facebook
  • Twitter
  • E-mail