Gepersonaliseerd leren, digitale geletterdheid en technologische ontwikkelingen zoals virtual reality en robotica: allemaal onderwerpen waar scholen mee aan de slag willen. Maar hoe doe je dat?
Binnen het programma Slimmer leren met ICT werkten de PO-Raad, Kennisnet en 100 schoolbesturen uit het basisonderwijs, de afgelopen 4 jaar, aan 25 versnellingsvragen over deze onderwerpen. De succesfactoren en lessen delen wij in een podcastserie.
In de eerste aflevering – te beluisteren onderaan dit artikel – vertellen Sijbrand Dijkstra van Ambion Holding en Frank Tigges van Stichting Klasse over het belang van betrokkenheid en enthousiasme binnen een schoolteam of -bestuur.
Waar gingen jullie versnellingsvragen over?
Dijkstra: “Met onze versnellingsvraag onderzochten we hoe we met virtual reality en augmented reality, aan de hand van leerdoelen, een les konden ontwikkelen. Het resultaat is een les over het zonnestelsel. Leerlingen leiden daarin de planeten in een baan om de aarde.”
Tigges: “Wij wilden meer en beter gebruik maken van data (learning analytics) om leerlingen goed en tijdig bij te sturen in hun leerproces.”
Wat zijn de belangrijkste succesfactoren binnen jullie project?
Tigges: “Cyclisch werken is heel belangrijk geweest. We maken geen projectplannen, maar hebben een idee waarvan we vooral het doel en de richting op papier zetten. Vanuit enthousiasme probeer je collega’s mee te krijgen. Met deze dynamische manier van werken ben je continu aan het bijstellen, reflecteren en terugkijken naar waar dingen beter kunnen. Het is een beproefde manier van werken om innovatie door te voeren in het onderwijsproces.”
Dijkstra: “Ondanks de verschillen in onze projecten, zijn er veel overeenkomsten. Wij werkten ook cyclisch. Bij een vooropgesteld plan moet je mensen enthousiast maken voor de ideeën die zijn bedacht. Ze kunnen het ermee eens zijn of niet; het is vrij gesloten. Met cyclisch werken is de oplossing nog een onbeschreven blad en nodig je mensen uit daarover mee te denken en eraan bij te dragen. Daar word je automatisch enthousiast van.”
Tigges: “Een cruciaal punt in het succes is het vrijstellen van experts in de organisatie om het project vorm en inhoud te geven. We hebben 11 lerende netwerken met 20 experts, die variërend van een paar uur in de week tot 2 dagen vrijgesteld zijn om hun rol in te vullen.”
Wat zijn de belangrijkste lessen die jullie hebben geleerd?
Tigges: “Een belangrijk leermoment zat in de aanloop. We begonnen met Snappet en organiseerden een knoppencursus ‘Werken met Snappet’. Dat leek logisch, maar was achteraf een grote fout. Het werd daarmee te plat en teveel gericht op ‘werken met software’. We hebben het gebruik van digitale leermiddelen en data over leerontwikkeling later vanuit een breed onderwijskundig perspectief benaderd. Die onderwijskundige context zorgde voor een betere discussie en meer draagvlak. Je mag nooit uit het oog verliezen dat software een middel is en niet een doel op zich.”
Dijkstra: “Mensen associëren virtual reality vaak met het horrorbeeld van leerlingen die de hele dag zo’n bril op hebben. Dat is niet het geval. Virtual reality is een middel en zet je alleen in als het een toegevoegde waarde heeft. Daarom hebben we een wetenschappelijke basis gezocht en onze keuzes daarmee onderbouwd.”
Tigges: “Een andere belangrijke les: zorg dat innovatietrajecten onderdeel zijn van een bredere onderwijsvisie. Zorg eerst voor een goed idee en zoek dan de financiering erbij, zodat projecten na de subsidie nog doorlopen.”
Dijkstra: “En ga het gewoon doen. Ik gebruik de term ‘doenken’: denken en doen tegelijkertijd.”
Beluister de podcast
Benieuwd naar het hele gesprek met Sijbrand Dijkstra en Frank Tigges? Beluister de podcast en abonneer u via Apple Podcasts, Spotify of uw favoriete podcast-app op de Kennisnet-podcast.