- Stappenplan
- |
- Artificial intelligence
- |
- po
- vo
Werken aan AI-geletterdheid op school
Wordt er op jouw school gebruikgemaakt van AI? Bijvoorbeeld een adaptief leermiddel of in een chatbot? Dan moet je er volgens de AI-verordening voor zorgen dat je medewerkers en anderen in de organisatie ‘AI-geletterd’ zijn. Dat betekent dat ze kennis en vaardigheden over AI moeten opdoen om de technologie op een bewuste en verantwoorde manier te kunnen inzetten. We leggen hier uit wat dat in de praktijk betekent en welke raakvlakken het heeft met ICT-bekwaamheid en digitale geletterdheid.
Door Astrid Buijs, Eugenie Zwanenburg
Kijk naar je startsituatie
Er is geen one-size-fits-all-oplossing om invulling te geven aan AI-geletterdheid. De stappen die je moet zetten worden bepaald door de manier waarop AI binnen jouw school wordt gebruikt. Maken alleen leraren van gebruik van AI? Dan verplicht de verordening dat zij AI-geletterd worden. Passen leerlingen de technologie ook toe? Dan moeten zij hier ook kennis en vaardigheden over opdoen. Het is dus in de eerste plaats belangrijk dat je kijkt naar de startsituatie op school: waar en door wie wordt AI gebruikt?
Maak schoolafspraken over AI
ICT-bekwaamheid en digitale geletterdheid
AI-geletterdheid is onderdeel van digitale geletterdheid en heeft ook raakvlakken met professionalisering van leraren. Behandel het daarom niet als een apart onderwerp.
- Voor het professionaliseren van medewerkers kunnen de nieuwe AI-kennis en -vaardigheden worden meegenomen.
- Voor leerlingen kan het worden ondergebracht in het werken aan digitale geletterdheid. SLO heeft AI ook toegevoegd aan de nieuwe concept-kerndoelen.
Werken aan AI-geletterdheid in 4 stappen
Er zijn op dit moment veel bedrijven die standaard cursussen en trainingspakketten voor AI-geletterdheid aanbieden. Bedenk goed of en waar je die voor in wilt zetten en waarom. Je kunt ook zelf stappen zetten. Hoe je dat doet leggen we hier uit aan de hand van 4 stappen. Deze zijn gebaseerd op de 4 stappen voor het opbouwen van AI-geletterdheid van de Autoriteit Persoonsgegevens:
-
Stap 1: Inventariseer software en systemen
Start met inzichtelijk maken of en zo ja waar AI binnen je school wordt gebruikt. Dit bepaalt wie in je organisatie aan AI-geletterdheid moeten werken. Je kunt hiervoor gebruikmaken van eventuele eerdere inventarisaties. Vaak heeft de ICT-afdeling ook in beeld gebracht welke software en systemen op school gebruikt worden.
-
Stap 2: Inventariseer wie binnen je school te maken krijgt met AI
Ga na welke rollen binnen de school allemaal te maken krijgen met AI. Denk aan leraren, ondersteunend personeel en leerlingen. Geef ook aan van welke systemen zij gebruikmaken en met welk doel ze dat doen.
-
Stap 3: Bepaal welke kennis toereikend is
Volgens de AI-verordening moet je een toereikend niveau van AI-geletterdheid hebben. Wat toereikend is hangt af van de zaken die je hiervoor in kaart hebt gebracht: de rol van de persoon, de AI-systemen waar deze gebruik van maakt en de context waarin deze worden gebruikt. Vind je dat AI niet past bij je visie op onderwijs en zet je het niet in? Dan betekent toereikend iets anders dan als leerlingen laat werken met AI-chatbots. In het laatste geval moeten leraren beschikken over meer technische, pedagogisch-didactische, ethische en juridische kennis om de kansen die AI biedt te benutten en de risico’s te minimaliseren.
-
Stap 4: Werk vaardigheden per rol uit
Nu je weet welke kennis toereikend is kun je uitwerken welke kennis en vaardigheden per rol nodig zijn. Je kunt hiervoor gebruikmaken van het raamwerk AI-geletterdheid van Npulse. Ga vervolgens na hoe je AI-geletterdheid kan onderbrengen in bestaande programma’s binnen je school ter bevordering van ICT-bekwaamheid en digitale geletterdheid.
Tips en adviezen
AI-geletterdheid is niet klaar na één training. Het heeft continu aandacht nodig en de rol van management is daarbij cruciaal. Daarnaast is het belangrijk dat je je niet gek laat maken. Doe wat past bij je school en houd het volgende in het achterhoofd:
- Er is geen verplichting om te meten. Je bent niet verplicht om te meten waar je staat met AI-geletterdheid, maar het is wel handig voor jezelf om een idee te krijgen waar je staat als team en hoe je verder wilt.
- Er is geen noodzaak tot certificering. Certificering is niet verplicht, maar het is wel verstandig om straks bij te houden welke professionaliseringsactiviteiten je hebt aangeboden voor welke groepen.
- Er zijn geen verplichte trainingen. Er zijn geen verplichte trainingen die je moet volgen. Trainingen kun je dus op verschillende manieren organiseren. Bijvoorbeeld door interne experttrainingen laten verzorgen voor het hele team of voor delen van het team of individuen. Ook kan je werken met externe experts die je hiervoor inhuurt.
- Interne registratie volstaat. Houd bij wat je voor wie organiseert zodat je goed kunt aantonen dat de personen die gebruik maken van AI-systemen daar ook voldoende kennis en vaardigheden voor hebben.
Onderdeel van de ‘Handreiking AI in het onderwijs’
