- Onderzoek
- |
- Beleid en organisatie
- |
- po
- vo
Monitor Digitalisering Onderwijs 2025: kloof tussen beleid en praktijk
Scholen zijn op verschillende manieren bezig met digitalisering. Denk aan het maken van beleid voor AI, de integratie van de kerndoelen voor digitale geletterdheid in het curriculum of het bewaken van privacy van leerlingen en medewerkers. Maar wat zijn de precieze bewegingen, richtingen en cijfers? Waar zitten de verschillen en overeenkomsten in mate en vorm van digitalisering? Dat is onderzocht via de Monitor Digitalisering Onderwijs 2025.
Door Manel van Kessel
Landelijk beeld
Het onderzoek geeft een landelijk beeld van de stand van zaken rond digitalisering in het primair, gespecialiseerd en voortgezet onderwijs en geeft daarmee inzicht in gebruik, ervaringen, randvoorwaarden en ambities rond dit onderwerp. Naast algemene bevindingen is er aandacht voor actuele thema’s zoals AI, ethiek en de inzet van open leermaterialen. Ook wordt gekeken naar verschillen tussen de sectoren, schooltypes, regio’s en schoolgroottes.
Download de Monitor Digitalisering Onderwijs 2025 (pdf)Overkoepelende patronen
Hoewel elk thema eigen trends en ontwikkelingen kent, komen uit het onderzoek twee overkoepelende patronen naar voren:
- Veel scholen en besturen geven de thema’s onderwijs en ICT een plek in hun beleid en visie, maar tegelijkertijd blijft de toepassing in de praktijk beperkt.
- Bestuurders en schoolleiders beoordelen voorzieningen en ondersteuning rond onderwijs en ICT positiever dan leraren.
Het lijkt er daarmee op dat scholen weliswaar in veel gevallen beleid opstellen, maar dat beleid onvoldoende wordt geëvalueerd en herzien op basis van ervaringen uit de praktijk. We geven hieronder een korte samenvatting van de bevindingen per thema.
Manel van Kessel op OnderwijsInzicht
Resultaten
We zetten een korte samenvatting van de resultaten per thema hier op een rij.
- Digitale Geletterdheid. Hoewel digitale geletterdheid steeds vaker wordt opgenomen in het beleid en de visie van scholen en besturen, blijft de vertaling naar de praktijk lastig. Daardoor hebben de meeste scholen digitale geletterdheid nog onvoldoende verankerd in hun onderwijsaanbod.
- Artificiële Intelligentie (AI). Bij meer dan de helft van de scholen en de helft van de besturen is AI nog niet opgenomen in het beleid. Slechts een klein deel van de scholen en besturen heeft richtlijnen voor het gebruik van AI opgesteld. Een minderheid van de leraren gebruikt AI bij de voorbereiding of de uitvoering van lessen. Alle respondenten schatten hun AI-vaardigheden niet heel hoog in. Zeker niet vergeleken met hun andere ICT-vaardigheden.
- Informatiebeveiliging en privacy (IBP). Nog niet elke school of elk bestuur heeft de randvoorwaarden om digitaal veilig te kunnen leren en werken op orde. Zo is er over het algemeen een lage bekendheid met interne meldprocedures voor beveiligingsincidenten. Er zijn duidelijke verschillen tussen sectoren, vooral tussen primair en voortgezet onderwijs.
- Visie, beleid en bekostiging. Het merendeel van de scholen en besturen heeft een visie op ICT en een (meerjaren)beleid voor ICT of is ermee bezig. De meeste scholen en besturen hebben een aparte post voor ICT en/of digitalisering op de begroting. Scholen en besturen verwachten dat over 2 jaar het budget en aantal fte niet meer toereikend is.
- ICT-bekwaamheid. De verantwoordelijkheid voor ICT-bekwaamheid ligt volgens besturen en scholen vooral bij de schoolleider. Er is een beperkt aanbod aan professionaliseringsactiviteiten rond ICT. Scholen richten daarbij vooral op formeel leren in de vorm van cursussen en trainingen en veel minder op informeel leren via bijvoorbeeld kennisnetwerken.
- Innovatie en ethiek. Hoewel er vaak ruimte is voor informeel experimenteren en samen leren, ontbreekt in de meeste gevallen structureel beleid, tijd en budget. Er zijn bovendien weinig opties om gebruik te maken van externe middelen zoals innovatielabs. Innovatieve technologieën zoals virtual reality, artificial reality en robotica worden nog maar weinig ingezet. Daarnaast is er nauwelijks aandacht voor ethische reflectie rondom innovatie en ICT. Respondenten maken zich vooral zorgen over de privacy en data van leerlingen wanneer er gewerkt wordt met ICT in het onderwijs. Ze zijn ook bezorgd over de invloed van grote techbedrijven.
- Leermiddelen. De tevredenheid over de leermiddelenmarkt verschilt, maar is over het algemeen niet heel erg positief. Die lage waardering speelt vooral als het gaat om de invloed die scholen en besturen kunnen uitoefenen op de markt en de prijs-kwaliteitverhouding van het aanbod. Open leermateriaal wordt wel gebruikt, maar meer incidenteel dan structureel.
- Mobiele telefoons. De overgrote meerderheid van de scholen in alle sectoren heeft inmiddels een telefoonbeleid heeft opgesteld. Het beleid wordt meestal op school- of bestuursniveau geformuleerd. Een klein deel van de scholen geeft aan dat er geen beleid is of dat ze niet weten of er beleid is.
Download de Monitor Digitalisering Onderwijs 2025
pdf | 15.53 MB
De Monitor Digitalisering Onderwijs 2025 is een initiatief van Stichting Kennisnet, de PO-Raad en de VO-raad. Het geeft inzicht in de huidige situatie rond digitalisering in het onderwijs.
