Remco Pijpers
Uit steeds meer onderzoek blijkt dat leerlingen vertrouwd zijn met media en apparaten. Tegelijkertijd beschikken zij nog niet over de vaardigheden om online goed naar informatie te zoeken. Wat kunnen scholen doen om de online informatievaardigheden van leerlingen te verbeteren? En wat moeten leerlingen aan het einde van de basisschool beheersen?
In deze podcast-aflevering – te beluisteren onderaan deze pagina – geeft Maarten Sprenger tips voor hoe scholen dat kunnen aanpakken.
Tip 1: ga in gesprek met leerlingen
Sprenger: “Bespreek in de klas regelmatig wat leerlingen online doen. De verwachting is groot dat leerlingen gemakkelijk online informatie kunnen vinden. Dan gaat het vaak over het zoeken van een film of game; het navigerend zoeken. Het vinden van goede en betrouwbare informatie vraagt om een andere manier van zoeken. Dat is nog best lastig. Het is belangrijk dat leerlingen dat leren.”
Tip 2: bespreek wat het internet is
Sprenger: “Wij zijn opgegroeid met de opkomst van het internet en weten bijvoorbeeld wat het verschil is tussen browsers en een zoekmachine. In deze tijd is dat onderscheid voor leerlingen niet altijd helder. Bespreek daarom in de klas wat het internet is, wat je erop tegenkomt en hoe je ermee omgaat. Vergelijk het internet met een verzameling huizen waar de straten ontbreken. Het is belangrijk om per huis – dus per website – vast te stellen of deze betrouwbaar is of niet. Goede websites zijn bijvoorbeeld Schooltv, Docukit, Entoen.nu en het Jeugdjournaal.
“Andere dingen om te bespreken zijn: wat is een url, hoe zit de vormgeving van een website in elkaar en waar is het begin en het eind van een website.”
Tip 3: gebruik modellen om informatievaardigheden aan te leren
“Bespreek aan de hand van modellen, zoals de Big 6, wat belangrijk is bij elke zoekopdracht op het internet. Dat model bevat een stappenplan bij internetzoeken. De eerste stap is weten wat de zoekbehoefte is en je zoekvraag formuleren. Het helpt om leerlingen te leren hoe zoeken werkt. Een aantal zoekwoorden gebruiken werkt bijvoorbeeld beter dan een vraag intypen.
“Andere belangrijke stappen is het kunnen verplaatsen in de bron en zich afvragen hoe een bron dat zou hebben opgeschreven. Daarnaast is het belangrijk dat leerlingen de betrouwbaarheid van de bron achterhalen. Leer ze bijvoorbeeld te zoeken naar de makers van een website door de ‘over ons’-pagina te lezen.”
Tip 4: ontwikkel vaardigheid begrijpend (digitaal) lezen
“Het is belangrijk dat leerlingen leren meerdere bronnen te gebruiken. Dat vraagt om vaardigheden als begrijpend lezen en samenvatten. Leerlingen kunnen pas bronnen vergelijken, als zij beschikken over die vaardigheden. Dat lukt nog niet aan het einde van de basisschool.
“Ook is het essentieel dat leerlingen begrijpend digitaal leren lezen. Bij digitale informatie heb je namelijk te maken met teksten die veranderen, commentaar van lezers en relaties tussen pagina’s onderling via hyperlinks. Een tekst in een boek is lineair, online kan de tekst alle kanten op. Zelfs het scherm waarop je leest heeft invloed op hoe je de tekst ziet. Dat zijn allemaal factoren die belangrijk zijn om leerlingen mee te geven.
Beluister de podcast
Benieuwd naar het hele gesprek met Maarten Sprenger en zijn andere tips? Beluister de podcast en abonneer u via Apple Podcasts, Spotify of uw favoriete podcast-app op de Kennisnet-podcast.