Het is voor leraren onmogelijk om alle technologische ontwikkelingen bij te benen. Gelukkig hoeft u geen digitale alleskunner te zijn om aan te sluiten bij de belevingswereld van leerlingen. De oplossing zit niet in het op de voet volgen van de laatste trends of kunnen omgaan met elke nieuwe app. Scholen kunnen hun leraren helpen door ze tijd en ruimte te geven aan ict-bekwaamheid te werken.
Ict-bekwaamheid
Om de ict-bekwaamheid van leraren te vergroten is het belangrijk te weten wat dit precies is en in welke context leraren ermee werken. De volgende vier ict-bekwaamheidsgebieden gelden als leidraad:
- Digitale geletterdheid – leraren kunnen de leerlingen begeleiden in hun digitale burgerschap en verkleinen de digitale kloof (lees hieronder meer over digitale geletterdheid).
- Leersituatie – Leraren maken didactische keuzes om ict-middelen optimaal in te zetten in een leersituatie.
- Professionalisering – Het professionaliseringsbeleid ondersteunt leraren om ict effectief in te zetten.
- Organisatie – De organisatie geeft leraren taken op het gebied van ict-bekwaamheid en zorgt dat dit uniform en consistent gebeurt.
Lees meer in de publicatie Ict-bekwaamheid van de leraar: hoe pakt u dat aan?
Onderzoekende benadering
Leerlingen zijn vaak sneller op de hoogte van nieuwe technologieën. De leraar kan daarvan gebruikmaken door onderzoekend met hen te werk te gaan. Dat betekent kennisconstructie in samenwerking met de leerlingen, in plaats van alleen kennisoverdracht.
Door vragen te stellen kunt u als leraar ontdekken wat er speelt in de digitale wereld van leerlingen, daarvan leren en erop inspringen. Bijvoorbeeld:
Vragen over het internetgebruik van leerlingen:
- Wat is het gekste woord dat ze vandaag op internet bent tegengekomen?
- Wat zijn ze aan het maken in Minecraft en hoe kwamen ze op dat idee?
- Wie zou ik moeten volgen op Instagram en waarom?
Vragen over privacy:
- Googlen jullie jezelf weleens? Wat vinden jullie dan? Zijn jullie weleens iets over jezelf of van een ander tegengekomen waar ze door werden verrast?
- Facebook zegt dat kinderen jonger dan 13 jaar geen account mogen aanmaken. Waarom denken jullie dat dit zo is? Zijn jullie het ermee eens?
- Een leraar of een lerares die ‘vrienden’ met een leerling wilt worden? Voelt dat verschillend?
Vragen over sexting:
- Waar trekken ze de grens in een chatgesprek op romantisch gebied? Wat voor foto’s sturen jullie aan iemand die je heel leuk vindt? En welke niet?
- Als er naaktbeelden rondgaan via sociale media, wie is dan de schuldige? Kennen jullie ook positieve, romantische verhalen waarin internet een belangrijke rol heeft gespeeld?
Meer voorbeeldvragen
- ‘Hoe praat de docent met leerlingen over internet?’ in het Handboek digitale geletterdheid.
- Vraaggestuurde mentorlessen rond mediawijsheid van Bureau Jeugd en Media op mentorlessen.nl
De volgende vaardigheden kunnen leraren helpen om breed inzicht in nieuwe technologie te krijgen en gemakkelijker aan te sluiten bij de digitale wereld van leerlingen.
Mediawijsheid
Mediawijsheid is: ‘het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld’. Zo omschreef de Raad voor Cultuur het begrip in 2005.
Om als leraar mee te kunnen doen in een samenleving vol media is mediawijsheid onmisbaar. Vooral door zelf ervaring op te doen op sociale media kan een leraar beter begrip opbrengen voor de belevingswereld van leerlingen.
Ga aan de slag met de workshop Mediawijsheid.
Computational thinking
Computational thinking is een manier van denken, waarmee je via technologie grote uitdagingen klein kunt maken en moeilijke oplossingen, simpel
Het is voor leraren vooral belangrijk over deze vaardigheid te beschikken om sneller en gemakkelijker nieuwe technologieën te kunnen begrijpen en in te zetten in de klas. Leren programmeren kan deze manier van denken helpen te ontwikkelen.
Ga aan de slag met de workshop Computational Thinking.
Informatievaardigheden
Hoewel het zoeken van informatie heel simpel klinkt, zijn we door de almaar toenemende informatiestromen gedwongen om steeds kritischer ermee om te gaan. Leerlingen kijken nog niet altijd kritisch naar de informatie die op ze afkomt via alle digitale kanalen.
Een informatievaardige leraar kan informatie beter filteren en bronnen op waarde schatten door het ‘Big 6’ stappenplan te doorlopen: het probleem definiëren, de zoekstrategie kiezen, informatiebronnen opsporen, de informatie verwerken, informatie van meerdere bronnen samenbrengen en tot slot evalueren.
Ga aan de slag met de workshop Informatievaardigheden.
Tip: blijf in gesprek met ouders over wat leerlingen digitaal beweegt. In het Handboek Digitale Geletterdheid leest u hoe de school een ouderavond over jeugd en internet organiseert.
Bekijk alle antwoorden op veelgestelde vragen
Dit is één van de artikelen in een reeks die Kennisnet tot stand brengt met de PO-Raad. Bekijk het overzicht van alle artikelen uit de serie ‘Vraag & antwoord‘.