Denkplaat Kansengelijkheid en digitalisering (webversie)
De drukwerkversie van de denkplaat kunt u printen en is ontworpen op A1-formaat.
Kansengelijkheid in het onderwijs wil zeggen dat de achtergrond van leerlingen en studenten zo min mogelijk van invloed is op hun schoolsucces. Al voor de coronacrisis stond de kansengelijkheid in het onderwijs onder druk. Onderzoek wijst uit dat de ongelijkheid tijdens de coronacrisis verder is vergroot. Digitalisering staat daar niet los van.
Wil ict bijdragen aan kansengelijkheid, dan vraagt dit om gerichte inzet. Dat begint met dialoog, zowel op school- als sectorniveau. Hoe kan de denkplaat daarbij helpen?
Download de volledige denkplaat ‘Kansengelijkheid en digitalisering’ (drukwerkversie, A1-formaat)
1. Gedeeld ideaalbeeld: wat vinden we rechtvaardig?
Kansengelijkheid draait om de vraag: wat vinden we rechtvaardig? Die vraag speelt op verschillende niveaus, van maatschappij tot klas. Om goede keuzes te maken, ook over de inzet van ict, is het nodig om gezamenlijk het gesprek hierover te voeren.
Op schoolniveau
- Wat is het ideaal waar de school voor staat? Welke waarden staan centraal?
- Wat is het gezamenlijk beeld van een rechtvaardige verdeling van aandacht, tijd en middelen?
- Hoe kijkt de school bijvoorbeeld naar de verhouding tussen individueel leren en samen leren?
Uiteindelijk moet de leraar keuzes maken op basis van bovenstaande antwoorden: in hoeverre behandel ik leerlingen en studenten gelijk en in hoeverre verschillend?
Op sectorniveau
Achter het begrip kansengelijkheid gaan diverse idealen schuil. Dit zorgt voor ruis. In de denkplaat presenteren we de verschillende niveaus als ‘lenzen’ waarmee het onderwijs naar kansengelijkheid kan kijken.
De visualisatie (de denkplaat is als pdf onder aan dit artikel te downloaden) helpt om de verwachtingen per niveau te beoordelen: wat hoort bij de keuzes van de school, wat speelt op maatschappelijk niveau?
2. Waar willen we op sturen?
Kansengelijkheid kan op verschillende manieren worden gemeten. Er wordt vaak gekeken naar (cognitieve) schoolprestaties van leerlingen en studenten in combinatie met achtergrondkenmerken.
Tegelijkertijd is bekend dat juist minder goed meetbare factoren, zoals de verwachtingen die een leraar van een leerling heeft of een lerende schoolcultuur het meeste effect op onderwijsprestaties hebben.
Zowel op school- als sectorniveau speelt daarom de vraag: op welke manier willen we sturen op kansengelijkheid?
3. Welke ict-keuzes maken we?
De ict-keuzes van school en sector zijn bepalend. Hoe zorgen we dat digitalisering bijdraagt aan kansengelijkheid en niet mede oorzaak wordt van grotere ongelijkheid?
Op schoolniveau
Een voorbeeld op schoolniveau is de keuze voor adaptieve tools. Daarmee kan elke leerling of student op zijn of haar eigen niveau werken. Helaas is het zo dat goed presterende leerlingen hier soms meer profijt van hebben, omdat ze zich steeds verder kunnen verdiepen. De verschillen tussen leerlingen kunnen hierdoor toenemen. Dit vraagt dus om een bewuste inzet.
Op sectorniveau
Ook op sectorniveau kunnen ict-keuzes positief en negatief uitwerken. Denk bijvoorbeeld aan het zorgen voor goede internettoegang en devices voor alle leerlingen en studenten of aan het werken aan ict-geletterdheid.
Dialoog voortzetten op school- en sectorniveau
De denkplaat helpt scholen om het begrip kansengelijkheid te verhelderen en te bespreken wat schoolteams rechtvaardig vinden. Dat geeft houvast bij keuzes over de inzet van ict om kansengelijkheid te vergroten.
Omdat kansengelijkheid een probleem is met veel factoren en actoren, vraagt dit ook om inzet en samenwerking van meer partijen in de sector. Kennisnet organiseert daarom de dialoog met leraren, experts, onderwijsbestuurders en vertegenwoordigers van sectorraden en OCW via diverse bijeenkomsten en denksessies.
Neem voor meer informatie contact op met r.pijpers(vervang deze tekst met @ teken)kennisnet.nl.
Meer over dit onderwerp
Toenemende digitalisering in het onderwijs vraagt om aandacht voor kansengelijkheid. Hoe zorgen we dat élke leerling kan profiteren van nieuwe technologische mogelijkheden?
Gelijke kansen bij afstandsonderwijs, wat weten we daarover uit onderzoek? Lees geleerde lessen, tips en adviezen.
Digitale technologie in het onderwijs kan bijdragen aan kansengelijkheid, maar kan die juist ook in de weg zitten. Hoe zit dat precies? Beluister de podcast.
Adaptiviteit helpt leerlingen om te leren op maat. U heeft geen technologie nodig om adaptief les te geven. Een leraar kan ook zelf individuele leerlingen of groepjes leerlingen gerichte feedback geven op basis van hun leeractiviteiten. Lees meer over deze technologie.