Voor smartphones en andere technologische devices van leerlingen in het voortgezet onderwijs is geen plaats in de klas, tenzij sprake is van doordacht educatief gebruik waar het gehele schoolteam eenduidig invulling aan geeft. Het is aan scholen zelf om dat concreet voor hun situatie in te vullen. Een goed beleid is daarbij van essentieel belang. Zowel leerlingen als leraren hebben hier baat bij. De publicatie 'Schoolbeleid voor smartphones' helpt scholen op weg bij het opstellen van een helder smartphonebeleid.
Bij het opstellen van smartphonebeleid zijn onder meer de volgende vragen van belang: Wordt de telefoon voor onderwijsdoelen ingezet, of is het apparaat helemaal niet welkom in de klas? Mogen leerlingen in de pauzes op hun telefoon, of geldt er een totaalverbod? Zo heeft de school allerlei keuzes te maken.
De publicatie ‘Schoolbeleid voor smartphones’ bevat naast praktijkvoorbeelden, tips, inzichten uit de praktijk en actueel wetenschappelijk onderzoek, een stappenplan voor het ontwikkelen en naleven van een eigen smartphonebeleid. We hebben deze publicatie geactualiseerd op basis van het hoofdlijnenakkoord van juli 2023.
Deze publicatie is primair bedoeld voor het voortgezet onderwijs, maar ook andere schoolsoorten kunnen er hun voordeel mee doen.
Stappenplan – van beleid naar praktijk
De belangrijkste stappen om tot het ontwikkelen en naleven van schoolbeleid voor smartphones te komen hebben we hieronder in het kort op een rij gezet. De uitgebreide versie van dit stappenplan vind je in de publicatie.
1. Bepaal de huidige situatie
Wat is de visie op onderwijs van de school en welke plek heeft digitalisering daarin? In hoeverre is er al een visie op de rol van smartphones op school?
Wat zijn de huidige schoolregels als het gaat om smartphones? Wat zijn de ervaringen met dit beleid? Wat gaat goed, wat kost moeite?
In hoeverre zet jullie school de smartphone op een praktische manier in, bijvoorbeeld voor het doorgeven van praktische informatie aan de leerlingen, voor tweefactorauthenticatie of voor het openen van de kluisjes?
2. Organiseer gesprekken
Stel een werkgroep in met verschillende afgevaardigden uit de school, schakel eventueel de hulp van een (externe) adviseur/(proces)begeleider in. De MR is een handige plek om ouders bij de invulling van het besluit te betrekken. Het doel van die gesprekken is het formuleren van gezamenlijke uitgangspunten en afspraken rond het gebruik van smartphones in de klas.
Bespreek hoe het nieuwe beleid zo goed mogelijk aan kan sluiten op de specifieke situatie van de school.
Hoe kijken wij aan tegen de rol van de smartphone op school?
Willen we de smartphone toestaan voor educatief gebruik, of willen we de smartphone helemaal verbieden in de klas?
Zijn smartphones verder wel toegestaan in de school, of geldt er een verdergaand verbod?
Mogen leraren een smartphone gebruiken als er een verbod voor leerlingen geldt en zo ja, hoe en wanneer?
3. Formuleer het beleid
Formuleer het beleid zo helder mogelijk met aandacht voor de volgende zaken:
de sancties bij het overtreden van de regels
oplossingen voor praktische problemen die ontstaan als leerlingen hun smartphone niet mogen gebruiken, zoals het doorgeven van roosterwijzigingen, berichtverkeer met leerlingen, het openen van de kluisjes of het gebruik van tweefactorauthenticatie.
de vraag wat de school precies verstaat onder goed educatief gebruik.
uitzonderingen, bijvoorbeeld op het gebied van medische of sociale veiligheid.
digitale geletterdheid: met onder meer aandacht voor digitale afleiding, beïnvloeding via sociale media en digitaal deelnemen aan de maatschappij. Dit kan bijvoorbeeld een plek krijgen in de mentorlessen.
digitale sociale veiligheid: ook als telefoons niet zijn toegestaan in de klas, krijgen leerlingen te maken met digitaal pesten.
de afleiding die devices kunnen veroorzaken, óók bij inzet voor educatief gebruik (berichtjes die binnenkomen, een game op een ander tabblad).
4. Communiceer duidelijk
Laat leraren en leerlingen, maar ook ouders weten wat het smartphonebeleid is en hoe dat aansluit op de visie van de school.
Blijf vertellen over de consequenties als leerlingen toch hun smartphone gebruiken in de klas. Maak ruimte om nieuwe ouders en leerlingen bij te praten over het gekozen beleid
Neem dit beleid op in de schoolgids en in het schoolreglement op het moment dat die opnieuw worden vastgesteld.
5. Zorg dat het beleid gedragen wordt en blijft
Voer op structurele basis gesprekken met ouders, leerlingen en leraren. Herhaal waarom voor het beleid gekozen is en wissel ervaringen uit.
Werk aan een cultuur waarin het oké is om elkaar aan te spreken op het naleven van de gemaakte afspraken.
Heb aandacht voor het voorbeeldgedrag van leraren.
6. Evalueer het beleid en stel bij waar nodig
Kies voor vaste momenten om de ervaringen van alle betrokkenen uit te vragen, bijvoorbeeld door middel van enquêtes of groepsgesprekken.
De publicatie ‘Schoolbeleid voor smartphones’ bevat naast praktijkvoorbeelden, tips, inzichten uit de praktijk en actueel wetenschappelijk onderzoek, een stappenplan voor het ontwikkelen en naleven van een eigen smartphonebeleid. We hebben deze publicatie geactualiseerd op basis van het hoofdlijnenakkoord van juli 2023.
Remco Pijpers
