Adaptiviteit

Waar een leraar achteraf en handmatig het niveau van een leerling bepaalt, kan adaptieve technologie dat realtime. Via een algoritme en met behulp van data – zoals de antwoorden van een leerling op toetsvragen – wordt het niveau ter plekke bepaald en de bijbehorende opdrachten ook. Leerlingen worden zo minder snel geconfronteerd met te moeilijke of juist te makkelijke leeractiviteiten. Zo kunnen zij onderdelen waar ze moeite mee hebben vaker oefenen of juist sneller door de leerstof heen. 

Adaptieve technologie als adaptieve leermiddelen of toetsen kunnen bovendien meer variabelen meenemen in de analyse, waardoor een allesomvattend beeld ontstaat. Het geeft ook de mogelijkheid om via een dashboard inzicht te geven in het niveau van een leerling.

Volwassenheid van de technologie

Adaptiviteit kan op verschillende manieren worden gerealiseerd. Aan de ene kant zijn er de zogeheten regelgebaseerde systemen. Deze systemen vertonen intelligent gedrag op basis van regels die door een mens bedacht en geprogrammeerd zijn. Verreweg de meeste adaptieve leermiddelen zijn regelgebaseerd en worden al jaren gebruikt op scholen. Ook adaptieve toetsen maken gebruik van regelgebaseerde systemen. Inbedding in het onderwijsproces en het goed kunnen toepassen van deze vorm van adaptiviteit vraagt echter nog wel aandacht, het gaat niet vanzelf en ontwikkelaars lopen tegen de grenzen aan. Het andere type adaptieve leermiddelen maakt gebruik van kunstmatige intelligentie die zelf patronen destilleert op basis van gegevens. Deze adaptieve technologie is zelflerend en komt nu veel minder vaak voor op scholen. De verwachtingen zijn hoog, maar in hoeverre ze waar worden gemaakt is nog onduidelijk. Adaptieve technologie zal zich wel verder doorontwikkelen en de mogelijkheden en effectiviteit zullen toenemen.

Toepasbaarheid voor het onderwijs

Adaptiviteit past bij de ambitie van scholen om leerlingen onderwijs op maat aan te bieden. Het geeft zowel leraren als leerlingen sneller inzicht in het leerproces, waardoor er ook sneller bijgestuurd kan worden waar nodig.

Aandachtspunten en tips

Begrijp de materie

Systemen waarin adaptiviteit wordt toegepast kunnen hele krachtige tools zijn om te gebruiken. Maar je moet de gegevens die dit soort systemen opleveren wel goed kunnen duiden en begrijpen. Waar zegt deze informatie iets over en wat kun je er wel of niet uit concluderen?

Weet waar u adaptieve systemen voor inzet

Adaptieve systemen kunnen je helpen bij het optimaliseren van het leerproces, maar geven niet het complete plaatje. Zo geven ze bijvoorbeeld geen inzicht in de hogere denkvaardigheden. Informatie uit adaptieve leermiddelen is vooral een aanleiding voor een gesprek. 

Verdiep u in de werking van het algoritme

Als adaptieve systemen zelf didactische beslissingen nemen, zoals het voorschotelen van een specifieke vervolgactiviteit, is vertrouwen nodig in een goede werking van het algoritme. Validiteit en inzicht in de werking zijn daarom belangrijk.