Leo Bakker
Het model ‘Duurzaamheid en ict’ heeft 1 belangrijk doel: bewustwording van het belang van duurzaamheid bij de inzet van ict. Want wat is duurzaamheid precies en wat kunnen scholen zelf doen?
Dat begint met kleine dingen, zoals aan het einde van de werkdag alle beeldschermen uitschakelen. Maar het gaat natuurlijk veel verder. Daarom geeft ons model in de eerste plaats duidelijkheid: wat houdt duurzaamheid in? Daarnaast bieden we praktische handvatten: wat kunnen scholen zélf doen om duurzamer te worden?
Verduurzamen van en met ict
Ons model volgt 2 invalshoeken:
- Hoe kunnen we onze ict-infrastructuur duurzaam inrichten?
- Hoe kunnen we ict juist inzetten om andere zaken te verduurzamen?
Scholen kunnen bijvoorbeeld kansen signaleren door zaken actief te monitoren, zoals hun papierverbruik of waterverbruik. Daarbij kijken we met het model naar 3 overstijgende processen: bewustwording & gedrag, communicatie en kennisdeling & samenwerking.
Ict-infrastructuur
De voornaamste expertise van Kennisnet ligt bij het onderdeel ict-infrastructuur. Daarom geven we hier extra aandacht aan. Het duurzaam omgaan met de ict-infrastructuur hebben we opgedeeld in 3 fases:
- aanschaf
- gebruik
- levenseinde
Elk van deze fases heeft een aanzienlijke impact op de uitstoot van kritieke grondstoffen, energieverbruik en elektronisch afval. Het model en een aanvullende publicatie ‘Duurzaam omgaan met ict-infrastructuur’ bevatten tips om hier als school mee aan de slag te gaan en de uitstoot terug te dringen.
Meerdere doelgroepen
We hebben bewust gekozen voor een model dat meerdere doelgroepen aanspreekt. We richten ons onder meer op schoolleiders: hoe kunnen zij een visie ontwikkelen op duurzaamheid en deze inbedden in hun organisatie? Daarnaast spreken we ict-coördinatoren aan: hoe kunnen zij de ict-infrastructuur duurzamer inrichten? Hoe gaan zij zorgvuldig om met oude apparatuur (e-waste)?
Ook facilitair medewerkers geven we tips: hoe kunnen zij hun schoolgebouw en de omgeving daarvan zo duurzaam mogelijk inrichten? Daarnaast geven we leraren tips om duurzaamheid een plaats te geven in hun lessen. Iedere doelgroep vindt in dit document dus aanknopingspunten en ideeën.”
Duurzaamheid tijdens de lessen
Met het model willen we stimuleren dat scholen het onderwerp duurzaamheid vast inbedden in hun onderwijsaanbod. We dragen daarom ideeën aan voor themalessen, gastlessen en projecten over duurzaamheid. Deze kunnen worden ondersteund door apps en online games. Daarnaast geven we suggesties om dit onderwerp te integreren in de bestaande lessen. Zo worden leerlingen aan het denken gezet over duurzaamheid en het effect daarvan op hun toekomst.
Zelf kiezen wat het beste past
We hebben voor deze opzet gekozen omdat er al veel is geschreven over duurzaamheid. Toch is de rol van ict hierin eigenlijk nog onderbelicht. Scholen die met het model aan de slag gaan, kiezen zelf wat bij hen past en hoe ver en hoe snel zij hierin willen gaan. Dat begint wat ons betreft met het formuleren van een visie en beleid op het gebied van duurzaamheid. En een antwoord op de voornaamste vragen: hoe zetten we ict in als hulpmiddel om ons gebouw en onze omgeving duurzamer te maken? Hoe regelen we de ict zélf duurzamer? En tot slot: hoe kunnen we duurzaamheid in ons schoolaanbod verweven?
Ervaringen
Het model ‘Duurzaamheid en ict’ is getest bij een eerste groep scholen. Mathijs Verel, docent bij het Fortes Lyceum: “Het model is voor mij een eyeopener; duurzaamheid is een belangrijk onderwerp om mee te nemen in onze investeringsbeslissingen.”
Ook Hans Greidanus, directeur PCBO Leeuwarden e.o., zet het model in om vooruit te kijken: “Ik ben blij met de aandacht voor bewustwording en nudging in het model. Ik ga de 0-meting zeker als onderlegger gebruiken voor onze toekomstige plannen.”
Rixt Dijksma, beleidsmedewerker onderwijs en kwaliteit bij Gearhing, ging zelfs direct aan de slag: “Ik werd enthousiast door de goede uitgangspunten en richtlijnen van het model. Binnen onze organisatie zien we veel kansen en zijn we nu al bezig om onze ict te verduurzamen.”
Delen en samen verder ontwikkelen
De komende tijd blijven we met scholen in gesprek om het model verder aan te scherpen. Het onderwerp duurzaamheid is namelijk volop in ontwikkeling. Wij willen scholen vooral inspireren om over dit thema na te denken. Het onderwerp in de volle breedte laten zien én praktische handvatten geven. Ja, er is veel te doen, maar het zijn veelal kleine, eenvoudige stappen die je vandaag al kunt zetten. Door die stappen te laten zien, hopen we dat scholen in een positieve flow komen om met duurzaamheid aan de slag te gaan én te blijven.
Aan de slag
Lees meer over het toepassen van het model ‘Duurzaamheid en ict’