Frans Schouwenburg
In de podcastserie ‘Onder wetenschappers’ spreken we met academici over digitalisering in het onderwijs. Hoe kijken zij vanuit hun domein naar het gebruik van ict in de klas? Deze aflevering: Joke Voogt, bijzonder hoogleraar ict en curriculum aan de Universiteit van Amsterdam en lector Onderwijsinnovatie en ict aan de Hogeschool Windesheim.
Didactisch redeneren in de leersituatie
Ict-bekwaamheid van leraren is een belangrijk onderwerp voor schoolbesturen, schoolleiders en onderwijsprofessionals. Er komt veel op leraren af, dus hoe kunnen we hen helpen om de juiste keuzes te maken in elke leersituatie? Voogt doet al jaren onderzoek naar dit onderwerp en haar werk levert veel inzichten op.
“In de beginjaren van ict in het onderwijs dachten we dat het allemaal wel goed kwam, zolang leraren maar kennis hadden van technologie. Of we dachten: als ict-vaardige jongeren eenmaal leraar zijn, dan valt alles op z’n plek. De werkelijkheid blijkt toch weerbarstiger.
“Leraren zetten ict vaak in omdat zij denken dat het leuk is voor leerlingen, maar gebruiken ict niet didactisch. Terwijl met name de didactische redenatie van leraren een doorslaggevende rol speelt bij het succesvol gebruiken van ict in het onderwijs.”
Voogts onderzoek naar hoe de leraar de redenering maakt om inhoud en didactiek te verbinden, is een belangrijke bouwsteen geweest voor de handreiking ict-bekwaamheid van Kennisnet.
Nu blijkt dat leerrendement vergroten met ict afhankelijk is van de vele verschillende leersituaties – en we dus niet kunnen zeggen: ‘dit werkt altijd’ – is het belangrijk dat leraren weten wat werkt en wanneer. Dit vergt dat zij in staat zijn tot een professionele redenering te komen: wat wil ik bereiken, met welke hulpmiddelen en welke didactische aanpak is hier het best?
Certificaat didactische ict-bekwaamheid
Hoe komt het dat nog niet alle leraren voldoende didactisch redeneren? Voogt noemt 3 belangrijke oorzaken:
- Ict-bekwaamheid heeft geen systematische inbedding in de lerarenopleiding. Daardoor leren leraren in opleiding onvoldoende didactisch redeneren met ict.
- Schoolleiders vragen hun personeel te weinig naar hun ict-kennis. Dit heeft tot gevolg dat ict-kennis minder urgent is.
- Schoolbesturen hebben vaak geen visie en beleid op het gebied van ict. Technologie is niet hun wereld en ze hebben angst verkeerde keuzes te maken.
Gelukkig neemt Voogt een kantelpunt waar. Door onderzoek weten we meer over ict-bekwaamheid en is er meer belangstelling voor dit thema. Daarnaast geven leraren in opleiding aan dat zij behoefte hebben aan aandacht voor dit thema, vertelt Voogt. “Het gevoel van urgentie is groter om dit met z’n allen aan te pakken.”
Voogt pleit daarom voor een certificaat didactische ict-bekwaamheid op de lerarenopleiding. “Op de lerarenopleiding mogen we best meer tijd besteden aan de professionele redenering van de leraar. Een certificaat of aantekening didactische ict-bekwaamheid kan voor de leraar, maar ook voor de school, van grote waarde zijn. Net als bij lichamelijke opvoeding kan dit een goed personeelsinstrument zijn.”
Handreiking ict-bekwaamheid
De handreiking ict-bekwaamheid van Kennisnet biedt handvatten om beleid te ontwikkelen. Deze handreiking is bedoeld voor bestuurders, schoolleiders en onderwijsprofessionals die zich bezighouden met de vraag: welke ict-vaardigheden moeten leraren hebben om een goede gids te zijn voor leerlingen in een tijd waarin technologie zo belangrijk is in de samenleving?
Beluister de podcast
Meer weten over de onderzoeken van Voogt en benieuwd naar voorbeelden van succesvol didactisch redeneren? Beluister de podcast en abonneer u via Apple Podcasts, Spotify of uw favoriete podcast-app op de Kennisnet-podcast.