Remco Pijpers
Veel scholen zijn op zoek naar inspiratie als het gaat om programmeren, bijvoorbeeld tijdens de Codeweek, die scholen inspireert kinderen te laten kennismaken met technologie. Maar sommige scholen hebben aan inspiratie niet meer genoeg en willen weten hoe ze programmeren daadwerkelijk kunnen integreren in hun onderwijs.
Computing in het curriculum
In Groot-Brittannië werd in september 2014 een compleet nieuw curriculum voor het informaticaonderwijs geïntroduceerd, onder de naam ‘computing’. Dit type onderwijs traint leerlingen in een manier van denken waarbij de school een probleem en de mogelijke oplossingen leert formuleren in computertermen, kortweg: computational thinking. U zou het ‘begrijpend programmeren’ kunnen noemen, vergelijkbaar met ‘begrijpend lezen’.
Britse kinderen leren dit nu vanaf hun 5e jaar. Als ze op hun 11e het primair onderwijs verlaten, kennen ze twee computertalen, kunnen ze robots, smartphones en veiligheidssystemen besturen, en beheersen ze de basisprincipes van netwerken en computational thinking. In het voortgezet onderwijs bouwen ze hun kennis verder uit, begeleid door natuurkundedocenten, wiskundedocenten, en IT-specialisten.
Lessen uit het rapport
In Nederland kennen we geen nationaal curriculum, waarin verplichte vakken aan scholen kunnen worden opgelegd. Desondanks kunnen Nederlandse scholen die met computational thinking aan de slag willen, leren van de Britten.
Dit zijn 3 lessen uit het rapport:
1. Ontwikkel een visie
Als u als school aan de slag wilt, vraag eerst af wat u precies wilt gaan onderwijzen en waarom. Alleen programmeren en computational thinking, of breder: digitale geletterdheid? In Groot-Brittannië is veel energie gestoken in een visie, en een kloppend verhaal waar iedereen achter kon staan.
2. Zorg voor een gestructureerd lesplan
Laat de computing-coördinator een lesplan opstellen, bijvoorbeeld op basis van de leerlijn die op dit moment ontwikkeld wordt (door de PO-Raad en Kennisnet met hulp van SLO). Laat de computing-coördinator een stappenplan en een actieplan uitschrijven om computing-onderwijs op een realistische grondslag in te voeren. Volgens de Britse docenten die reageerden op onze enquête, is een periode van 3 tot 5 jaar nodig om een doorlopende, gestructureerde computing-leerlijn neer te zetten.
3. Benut de Britse didactische ervaringen
Slechts weinig docenten zullen echt goede programmeurs zullen worden, maar dat hoeft ook niet. De kracht van een echte goede docent, en ook van een computing-docent, is zijn kennis van didactiek en pedagogiek. Wat de didactiek betreft, laten de ervaringen in Groot-Brittannië vier belangrijke dingen zien:
- Begin bij de praktijk
Doen en maken moeten voorop staan, toont het Britse computing-onderwijs aan.
- Werk groepsgewijs
Laat de leerlingen zoveel mogelijk in teams (subgroepjes) werken. Geef alle leerlingen een eigen welomschreven taak, en zorg dat ze hun werk documenteren, presenteren en uitleggen.
- Stimuleer discussies
Discussies tussen de leerlingen zijn essentieel, zo zeggen de Britse computing-docenten. Vragenrondes en gesprekken over computing moeten een integraal onderdeel van het leerproces zijn. Bedenk daarbij dat er nooit één oplossing is, maar dat er altijd verschillende manieren zijn om tot een resultaat te komen.
- Maak de lessen flexibel
Probeer bij elke les extra materiaal klaar te hebben liggen voor de snelle en de langzamere leerlingen. Deze methode wordt veel gebruikt om leerlingen meer vertrouwen te geven.
3. Doe mee aan buitenschoolse activiteiten
Het kan enorm stimulerend werken door mee te doen (als school of als klas) aan buitenschoolse activiteiten, zo blijkt in Groot-Brittannië.
Volg regionale en landelijke programmeercompetities, en draag het belang van deze activiteiten zoveel mogelijk uit. In Groot-Brittannië schrijven scholen ook zelf wedstrijden uit, om het computing-onderwijs te ondersteunen.
In Nederland worden allerlei buitenschoolse activiteiten voor kinderen georganiseerd, waar de school op kan aanhaken. Denk aan Codestarter.nl en Codeweek.nl.