Meteen naar de content
  • Uitleg
  • |
  • Technologische innovatie
  • |
  • po
  • vo
  • mbo

Digitaal portfolio

Een fysiek portfolio is letterlijk een map waarin – creatief – werk wordt verzameld. In een digitaal portfolio worden foto’s, teksten, video’s en andere bestanden over resultaten en voortgang van een leerling opgeslagen. Het is niet alleen een plek om werk te verzamelen, maar kan ook gebruikt worden als een leerlingvolgsysteem, evaluatietool, rapport en digitale leeromgeving.

Logo Kennisnet

Door de redactie

24 juli 2023
3 minuten lezen

Niet de leraar, maar de leerling is eigenaar van het portfolio. Een leerling heeft dan ook tot op zekere hoogte invloed op wat er in een portfolio terecht komt. Hij of zij kan zelf of in overleg met een leraar bepalen of en hoe iets in het portfolio wordt opgeslagen. Een portfolio is bedoeld om thuis, of aan een leraar te laten zien waar een leerling aan werkt. Op deze manier kan een portfolio formatieve evaluatie ondersteunen, waarbij de nadruk ligt op het leerproces zelf en het reflecteren op dat leerproces, en niet op het behalen van het einddoel alleen. Een portfolio kan de volgende onderdelen bevatten:

  • ontwikkelingsportfolio: zichtbaar maken van een ontwikkeling
  • beoordelingsportfolio: zichtbaar maken van het eindresultaat van de ontwikkeling
  • presentatieportfolio: producten waar een leerling trots op is of goed in is.

Er zijn digitale portfoliotools op de markt, maar het is ook mogelijk om een portfolio op te bouwen in bijvoorbeeld een online systeem waarin leerlingen bestanden opslaan.

Volwassenheid van de technologie

Digitale portfolio’s zijn een volwassen technologie. Ze zijn zonder veel problemen technisch in te richten en er zijn veel leveranciers waar scholen uit kunnen kiezen als ze met deze technologie aan de slag willen. Het is een technologie die zonder veel problemen technisch in te richten is op school. De grootste uitdaging zit in de toepassing ervan. Het moet goed aansluiten op onderwijsvisie en leerdoelen. Het vraagt intensief onderhoud aan de kant van de leraar en van de leerling. Als het onvoldoende wordt ingezet om de dialoog over het leerproces aan te gaan, blijft de toegevoegde waarde beperkt. 

Toepasbaarheid voor het onderwijs

Bijna alle scholen hebben al een eenvoudige vorm van een digitaal portfolio: een plek waar behaalde resultaten en gemaakte producten worden bewaard. Vaak is het onderdeel van een digitale leeromgeving. Maar daarmee haalt een school er vaak niet uit wat erin zit. Voor scholen die meer ruimte willen bieden voor maatwerk en meer aandacht willen geven aan het leerproces, biedt een digitaal portfolio zeker meerwaarde. Aan de hand van een portfolio kan een leerling zien dat hij of zij vooruit gaat. Los van behaalde toetsresultaten. Dat maakt dat een portfolio er voor kan zorgen dat leerlingen gemotiveerder leren. 

In het primair onderwijs wordt al veel op deze manier gewerkt met digitale portfolio’s. In sommige gevallen vervangt het zelfs het rapport. Ook in het praktijkonderwijs en meer praktische mbo-studies is het digitale portfolio al redelijk wijdverbreid. Voor het voortgezet onderwijs liggen er nog kansen.

Aandachtspunten en tips

Wil je zelf verder verdiepen een digitaal portfolio? Houd rekening met onderstaande tips en aandachtspunten.

Geef het portfolio prioriteit

Het vullen van een portfolio gaat niet vanzelf. Het vraagt tijd en aandacht van een leraar, maar vooral de leerling moet aangespoord worden het portfolio bij te houden. 

Handel naar het portfolio

Een digitaal portfolio kan op zichzelf niet zorgen dat de leerling meer centraal staat. Wordt er niet naar het portfolio gehandeld? Dan wordt het portfolio – soms letterlijk – niet gebruikt en vooral ervaren als extra werk dat er ook nog bijkomt. 

Voorkom dubbele kosten

Dubbele kosten en dubbele functionaliteit. Vaak biedt andere onderwijssoftware zoals een elektronische leeromgeving, al de mogelijkheid om werk van leerlingen te bewaren in mappen. Een losse portfoliotool aanschaffen, waarvan de functionaliteit deels door andere software wordt aangeboden, kan als relatief duur worden ervaren.

De onderwerpen waarover wij publiceren