Remco Pijpers
Er is steeds meer mogelijk op technologisch gebied, hoe ver gaan we met het doorvoeren van die technologie? Deze vraag staat centraal in het gesprek met Anko van Hoepen. In dit artikel leest u een voorproefje van het podcastgesprek. Onderaan deze webpagina kunt u het gehele gesprek beluisteren.
Hoe kijkt u tegen de technologische veranderingen aan?
"Als ik zie welke mogelijkheden leraren nu hebben en hoe zij met behulp van technologie maatwerk kunnen bieden, dan jeuken mijn vingers wel eens. In de tijd dat ik les gaf, was er niet zoveel mogelijk op dat gebied. De enige technologie die ik had, was één computer in de klas waar kinderen om de beurt topografie konden leren of rekensommetjes konden maken."
Wat voor mogelijkheden ziet u?
"In plaats van werken met een algemene lesmethode kun je tegenwoordig de computer met je mee laten denken. Je krijgt bijvoorbeeld suggesties voor vervolgopdrachten of -acties in een bijna Netflix-achtige omgeving. Jij kiest vervolgens of je die suggesties wel of niet opvolgt."
Welke ethische kwesties komen er bij u op?
"Die technologische ontwikkelingen roepen veel vragen op. Ik denk dan aan de leerling, de positie van de leraar en de schoolleider.
Die Netflix-achtige omgeving en de algoritmes erachter, brengen de leraar in een positie om daar iets mee te kunnen doen. Maar welke gegevens zijn nodig om die omgeving voor elkaar te krijgen en hoe ver ga daarin? Welke informatie geven we allemaal weg? Daar hebben we nog te weinig zicht op. Dat zorgt voor vragen over privacy.
Met de komst van de nieuwe AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) moeten scholen hun informatiebeveiliging en privacy op orde hebben. Het leek een hoop gedoe, maar langzaam beseften we allemaal dat we dit voor de leerlingen doen. Zij hebben recht op veiligheid binnen de school, ook op het gebied van hun persoonsgegevens."
Is het belangrijk om na te denken over de verhouding tussen mens en algoritme? Wat laat u aan de mens over en wat aan het algoritme?
"Daar dacht ik tot over een paar jaar gelden niet over na, maar nu houdt het me bezig. Vertrouwen we alles wat de computer zegt en weten we wel hoe zo’n algoritme is opgebouwd? Hoe zit het met alle gegevens die bij elkaar komen en die informatie genereren over een persoon? Dat is een schat aan informatie.
"In de medische wereld wordt bijvoorbeeld gedacht aan een soort kluis waar je al je gegevens in kwijt kunt. Jij bepaalt wie bij die informatie kan. Daar zie ik wel wat in, ook voor het onderwijs.
"Zo’n kluis biedt mooie kansen om maatwerk te bieden. Denk bijvoorbeeld aan de onderwijsloopbaan van leerlingen waarbij een vervolgopleiding alle benodigde informatie ontvangt en daardoor beter rekening kan houden met de leerling. Tegelijkertijd vraag ik me af welke gevolgen het met zich meebrengt, en of bepaalde gegevens jou niet een leven lang blijven achtervolgen."
Wat is het antwoord op al die ethische vragen?
"Er zijn geen simpele antwoorden. Je hoort mensen vaak zeggen: "Gewoon normaal doen en je boerenverstand gebruiken", maar zo makkelijk is het niet. De nieuwe AVG werpt bijvoorbeeld veel vragen op en daardoor voeren we gesprekken rond dergelijke vraagstukken.
"Het antwoord is niet eenduidig. We moeten ons goed afvragen wat die technologische ontwikkeling allemaal betekenen. Kan iedereen de juiste keuzes maken? Beseffen we met ons volle verstand welke implicaties die keuzes hebben? Als we niet oppassen, redeneren we alleen vanuit het individu dat alle keuzes kan overzien, en dat baart mij zorgen.
"Er zijn kinderen in alle soorten en maten, met verschillende verstandelijke vermogens. Kan iedereen dit? We zullen mensen ook tegen zichzelf moeten beschermen, en dat vind ik een grote verantwoordelijkheid."
Beluister de podcast
Benieuwd naar het hele gesprek met Anko van Hoepen? Beluister de podcast.