Remco Pijpers
In de publicatie ‘Waarden wegen: Een ethisch perspectief op digitalisering in het onderwijs’, worden digitale ontwikkelingen beschreven die van grote invloed zijn op waarden als vrijheid en privacy.
Kennisnet pleit voor ethiek als instrument om te zorgen dat technologie onderwijswaarden bevordert en niet bedreigt.
Ict doordacht inzetten
Samen met scholen hebben de auteurs van de publicatie ethische gesprekken ‘geoefend’. Hierin stonden 3 thema’s centraal: datasturing, gepersonaliseerd leren en technologie in het speciaal onderwijs. In die gesprekken viel op hoe ethiek helpt vertragen. En hoe goed het kan zijn een pas op de plaats te maken.
Door te vertragen wordt veel sneller duidelijk dat technologie soms juist niet aan waarden bijdraagt, hoe aantrekkelijk de technologische belofte ook lijkt. Door dit inzicht kan ict doordachter worden ingezet, op een manier die daadwerkelijk de waarden van de school versterkt.
Waarden
“Technologie draagt altijd waarden in zich”, zegt Erwin Bomas, adviseur bij Kennisnet . “Vaak gaat het erom dingen sneller, efficiënter of eenvoudiger te maken. De vraag is of dat ook in alle gevallen beter is. Zolang de werking en de daarbij behorende waarden van technologie verborgen blijven, zullen mensen juist weerstand tegen technologie ontwikkelen.”
Het menselijke mag nog meer voorop staan, vindt Bomas. “Het gesprek over technologie op school moet meer gaan over de menselijke kant van onderwijs. Het bewust nadenken over waar je de mens juist níet wil vervangen door technologie, en technologie in te zetten om te zorgen dat de menselijke kant de ruimte krijgt.”
Groeiende invloed big-tech
Volgens Toine Maes, directeur van Kennisnet, dwingt een ethisch perspectief op digitalisering scholen ook tot een krachtig publiek antwoord op de invloed van platformisering. “Bij een gezonde, volkomen markt met veel marktpartijen zijn er van nature checks en balances en corrigerende mechanismen waardoor waarden gewaarborgd worden. Met de groeiende invloed van grote Amerikaanse tech-bedrijven zie je dat de concentratie steeds meer toeneemt. De mechanismen om te sturen moeten door het onderwijs zelf worden geformuleerd. Dat vraagt om intensievere samenwerking tussen schoolbesturen.”
Beluister de podcast
Benieuwd naar het hele gesprek? Beluister de podcast en abonneer u via Apple Podcasts, Spotify of uw favoriete podcast-app op de Kennisnet-podcast.